Sanskrit Bhasha Pradip

SR No.: 023460
Original Sutra Author: N/A
Author: Thakordas Jamnadas Panji
Publisher: Thakordas Jamnadas Panji
Publication Year: 1867
Total Pages: 366
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 28 MB

Page 190

૧૫૪ ના નિચોવાદહિ સાથે મળેલે ભાતા ગુફેન બના: =કાના
ગેળ સાથે મળેલી ધાણી. ગ. ચતુર્થી વિભક્તિનું નામ
તે શબ્દને પદાર્થ જેને બનેલું હોય તે વાચક શબ્દની પૂર્વે આવી જેડાય છે.
જેમકે ચૂપચ વાશુપાલ ૨. સ્ટિ, દિત, પુત્ર ને ક્ષિતની પૂર્વે આવી જોડાય છે. જેમકે મૂખ્યો =
મૂતવઃ રૂ. 1ઈ જોડે જોડાય છે. જેમકે દિવાર અર્થ =દિલાઈ ધ. પંચમી વિભક્તિનું નામ
૨. ભયવાચક શબ્દ અથવા મા, મીત, મતિ કે મીની પૂર્વે આવી જોડાય છે. જેમકે __ चौरात् भयम् -चौरभयम्। ૨. કેટલીક વખતે અતિ, પોઢ, કુ, તિત, ને અપનની પૂર્વે આવી જેડાય છે.
જેમકે ગુણાત અતિ સુહાપતા ડ. ષષ્ઠી વિભક્તિનું નામ ૨. કઈ પણ નામ સાથે જોડાય છે જેમકે શપુરા રામપુરા
અપવાદ જ. તુ અને પ્રત્યયોથી થતા , મ, થાન, પૂના, વિરાવ, પરિવેષ,
નાપ, અધ્યાપ, ને ઉલ્લાવિ શિવાયના કિયાવાચક શબ્દ કર્તાના અર્થમાં હોય તે, તે સાથે જોડાતું નથી. જેમકે મૂર્તિ પૂનવરા ક્ષુમક્ષિા કેમકે એમાં મજા કર્તાવાચક નથી અપ રાષ્ટ્રનું માથું નહીં થાયાવી મર્તાનું
વઝમ નહીં થાય રણ. જે એવી રીતે વપરાયું હોય કે તેમાંથી એક પસંદ કરી કહાડવાનું હોય તે તે
પસંદ કરી કહાડવાના શબ્દ સાથે જોડાતું નથી. જેમકે કૂળ દિનઃ (શ્રેષ્ઠ)
એમાં કૂણાં ને દિને સમાસ નહીં થાય. છે. સતષવાચક શબ્દ, માન પામેલા અથવા પસંદ પડેલાને અર્થના અથવા
જગ્યા બતાવનાર વર્તમાન તથા ભૂતકૃદંત વિશેષણે, કૃદંત અવ્યો અને તવ્ય સંતવાળા કૃદંતનામ સાથે જોડાતું નથી. જેમકે લતાં , તત સત , राज्ञां पूजितः, (इदम् ) एषां आसितं भुक्तं गतं वा, ब्राह्मणस्य कृत्वा, नरस्य વાર્તવ્ય, ને એવાઓને સમાસ થતું નથી. કેઈકતવ્ય સંતવાળા જોડે જોડાય
છે. જેમકે સ્વચ કર્તવ્ય = ર્તવ્યમ્ ૫. ગુણવાચક વિશેષણના થયેલા નામ જોકે કેટલીક વખતે જોડાય છે કે કેટલીક
વખત નથી જેડાતું. જેમકે જવારા રષ્યિને સમાસ થતું નથી. પણ યુકે * મા નું કુમિ િથાય છે.
ના અંતવાળા વિશેષણ નિશ્ચયાર્થે વપરાતા હોય તે તેની સાથે જરૂર જોડાય છે. જેમકે સર્વે મદત્ત = સર્વમાન = દિતા, તૂરી, રાઈ, ને તે સિવાયના સંખ્યાપુરક શબ્દ સાથે જોડાતું નથી
ને એઓ સાથે જોડાય છે ત્યારે એઓ જે શબ્દ સાથે જોડાય તેના ભાગના અર્થ