________________
૧૧૭ |
કર્મગ્રંથની મૂળ ગાથામાં કહ્યું છે કે – વાં સુ પce વરફુવિ, ઘણયારું નિયતિરિસુવિણા ક્ષેપકને આશ્રયી તે ૪–૫-૬-૭ ગુણસ્થાનમાં નરકાયુષ્ય, તિર્યંચાયુષ્ય
અને દેવાયુષ્ય વિના ૧૪પની સત્તા કહી છે. સગી ગુણસ્થાને ભાવ, સમ્યકત્વ અને ચારિત્ર – भावोत्र क्षायिकः शुद्धः सम्यक्त्वं क्षायिकं परम् । क्षायिकं हि यथाख्यात-चारित्रं तस्य निश्चितम् ॥८॥
ગાથાર્થ – સગી ગુણસ્થાને શુદ્ધક્ષાયિકભાવ, ઉત્કૃષ્ટક્ષાયિકસભ્યત્વ તથા નિશ્ચયક્ષાયિક યથાખ્યાતચારિત્ર હોય છે.
ભાવાર્થ - કેવળજ્ઞાની ભગવંતને સગી ગુણસ્થાને અત્યંત નિર્મળક્ષાયિકભાવ, ક્ષાયિકસમ્યકત્વ અને ક્ષાયિકયાખ્યાતચારિત્ર: હેય. અહીં ઉપશમ અને ક્ષયેપશમ એ બે ભાવ ન હોવાથી એક ક્ષાયિકભાવ જ
૧. યથાખ્યાત ચારિત્ર બે પ્રકારનું છે – (૧) ઉપશમયથાખ્યાતચારિત્ર, (૨) ક્ષાયિકથાખ્યાતચારિત્ર. ત્યાં ઉપશાંતમોહગુણસ્થાનમાં વર્તતા જીવને ઉપશમયથાખ્યાતચારિત્ર, અને ક્ષીણમોહ તથા યોગી ગુણસ્થાને ક્ષાયિયથાખ્યાતચારિત્ર હોય છે. અહીં વૃત્તિમાં સગીગુણસ્થાનમાં યથાખ્યાતચારિત્ર કહ્યું તે શુદ્ધ સાયિયથાખ્યાતચારિત્રની અપેક્ષાએ છે, અન્યથા સામાન્ય રીતે ક્ષાયિયથાખ્યાતચારિત્ર વિચારીએ તે ૧૨ મે અને ૧૩ મે બંને ગુણસ્થાને હોય છે.
૨. અહીં એક ક્ષાયિક ભાવ જ કહ્યો તે કેવળ મોહનીય કર્મની અપેક્ષાએ જાણુ, અન્યથા તે વાસ્તવિક રીતે પાંચ ભાવ
