________________
(૭૫) તેર કાઠીયાના નામ
-
आलस्स १ मोह २ वन्ना ३,
थंभा ४ कोहा ५ पमाय ६ किविणत्ता ७ । भय ८ सोगा ९ अन्नाणा १०,
वक्खेव ११ कुतूहला १२ रमणा १३ ॥ ११८ ॥
અર્થ : આળસ ૧, મોહ ૨, અવર્ણવાદ (અવજ્ઞા) ૩, સ્તબ્ધપણું (માન) ૪, ક્રોધ ૫, પ્રમાદ ૬, કૃપણતા ૭, ભય ૮, શોક ૯, અજ્ઞાન ૧૦, વ્યાક્ષેપ-હાંસી ૧૧, કુતૂહલ-નાટક વિગેરે ૧૨ અને રમણ-કામક્રીડા આ તેર કાઠીયા છે. (૧૧૮)
૧૩
(૬) મનુષ્ય ભવની દુર્લભતા વિષે દશ દૃષ્ટાંત
चुल्लग १ पासग २ धन्ने ३,
जूए रयणे ५ य सुमिण ६ चक्के ७ य । कुम्म ८ जुगे ९ परमाणू १०
दस दिòता मणुअलंभे ॥ ११९ ॥
અર્થ : ભોજન ૧, પાશક ૨, ધાન્ય ૩, ધૃત ૪, રત્ન ૫, સ્વગ્ન ૬, ચક્ર (રાધાવેધ) ૭, કૂર્મ (કાચબો) ૮, યુગ (પુંસરી) ૯ અને પરમાણુ ૧૦ આ દશ દષ્ટાંતો મનુષ્યભવની દુર્લભતા ઉપર કહેલા છે. (૧૧૯) આ દશે દૃષ્ટાંત ટૂંકમાં નીચે જણાવ્યા છે :
(૧) ભોજન :
એક બ્રાહ્મણે ચક્રવર્તી પ્રસન્ન થવાથી તેની પાસે વરદાન માગ્યું હું કે - ‘પ્રથમ તમારા ઘરથી આરંભીને આખા ભરતક્ષેત્રના દરેક ઘરે વારા પ્રમાણે એક એક દિવસ મને ભોજન મળે.' ચક્રવર્તીએ વરદાન આપ્યું. હવે આ પ્રમાણે ભોજન કરવાથી ફરીને તે બ્રાહ્મણને ચક્રવર્તીને ઘેર ભોજન કરવાનો દિવસ ક્યારે આવે ? તે ભવમાં તો આવી શકે નહીં; તેમ વૃથા
રત્નસંચય ૦ ૦૯
