________________
(૧૦)મસક ઃ
જે શિષ્ય પવન ભરેલી મસકની જેમ ગુરુના જાતિ વિગેરેના દોષોને પ્રગટ કરી ગુરુના મનમાં વ્યથા ઉત્પન્ન કરે છે તેને સર્વથા અયોગ્ય શિષ્ય જાણવો.
(૧૧)જલૌકા :
જળો જેમ શ૨ી૨ને દુભવ્યા વિના ખરાબ રૂધિરને ખેંચી લે છે, તેમ જે શિષ્ય ગુરુને દુભવ્યા વિના તેની પાસેથી શ્રુતજ્ઞાનને ગ્રહણ કરી લે છે, તે જલૌકા સમાન યોગ્ય જાણવો.
(૧૨)બિલાડી :
જેમ બિલાડી દુષ્ટ સ્વભાવને લીધે પાત્રમાં રહેલા દૂધને ભૂમિ પર ઢોળી નાંખીને પછી પીએ છે (ચાટે છે) તેમ જે શિષ્ય વિનયાદિક કરવાના ગુણવાળો નહીં હોવાથી પોતે સાક્ષાત્ ગુરૂ પાસે જઇને શ્રુતની વ્યાખ્યા સાંભળે નહીં. પરંતુ વ્યાખ્યા સાંભળીને ઉભા થયેલા કેટલાક સાધુઓ વિગેરેને પૂછી પૂછીને કાંઇક જાણે તેને બિલાડી સમાન અયોગ્ય જાણવો. (૧૩)જાહક :
જેમ જાહક પક્ષી પાત્રમાં રહેલું થોડું થોડું દૂધ પીને પછી તેના પડખાને ચાટે છે તેમ જે શિષ્ય ગુરૂ પાસેથી ગ્રહણ કરેલા (ભણેલા) સૂત્રાર્થને અત્યંત પરિચિત (દઢ) કરી પછી બીજું આગળ ભણે છે, તે જાહક સમાન શિષ્ય યોગ્ય જાણવો.
(૧૪)ગો :
વિજયશીલચંદ્રસૂરિ ગ્રંથ સંગ્રહ
–
ગાયનું દૃષ્ટાંત આ પ્રમાણે - કોઇ કુટુંબિકે કોઇ વેદ ભણેલા ઉત્તમ ચાર બ્રાહ્મણોને એક ગાયનું દાન આપ્યું. તેમણે વા૨ા પ્રમાણે એક એક દિવસ પોતાને ઘેર ગાય રાખી દોહવાનો ઠરાવ કર્યો. પછી પહેલે દિવસે જેણે ગાય રાખી, તેણે વિચાર કર્યો - “આ ગાયને હું કાંઇપણ ખાવા પીવાનું આપીશ, તેનો લાભ તો મને મળવાનો નથી, કેમ કે કાલે બીજાને ત્યાં જશે, તેથી મારે શા માટે કાંઇપણ ખાવા આપવું જોઇએ ?” એમ
રત્નસંચય ૦ ૫૭
