________________
૨, પરાનુપઘાત-બીજા ત્રસ પ્રાણીઓનો ઉપઘાત ન થાય એવું સ્થાન ૩, સમ-ઉંચું નીચું ન હોય એવું સમાન સ્થાન ૪, અશુષિર-છિદ્ર, પોલાણ વિગેરે ન હોય એવું સ્થાન ૫, ચિરકાલકૃત-ઘણા કાળથી કરેલું હોય એટલે લોકોએ જવા આવવાથી અથવા ખેડવા વિગેરેથી કરેલું હોય-વપરાયેલું હોય ૬, વિસ્તીર્ણ-વિશાળ-મોટું હોય પણ સાંકડું ન હોય એવું સ્થાન ૭, દૂરાવગાઢ-દૂર અવગાઢ હોય (દૂર રહેલું હોય) ૮, નાસન્ન-ગ્રામાદિકની બહુ નજીકમાં ન હોય ૯, બિલ-દર, ગુફા વિગેરેથી રહિત હોય ૧૦ તથા ત્રસ, પ્રાણી (એકેંદ્રિય) અને બીજ (વનસ્પતિકાય) વડે રહિત હોય ૧૧ - આવા શુદ્ધ સ્થાન (અંડિલ)માં ઉચ્ચાર વિગેરે તજવા યોગ્ય છે. (લઘુનીતિ, વડીનીતિ વિગેરે પરઠવવા લાયક છે.) (૪૨૧-૪૩૨)
| (૨૦) તૃણ પંચક तणपणगं पुण भणियं, जिणेहि जियरागदोसमोहेहिं । साली १ वीहिय २ कोद्दव ३,
रालग ४ रणे ५ तणाइं च ॥ ४२३ ॥ અર્થ : રાગ, દ્વેષ અને મોહને જીતનાર જિનેશ્વરોએ તૃણ પંચક આ પ્રમાણે કહ્યું છે – શાલિનું ઘાસ ૧, વ્રીહિનું ઘાસ ૨, કોદ્રવનું ઘાસ ૩, રાલક (કાંગ)નું ઘાસ ૪ તથા અરણ્યનું ઘાસ ૫ - આ પાંચ જાતના તૃણનું આસન કે શયન વિગેરે કરવાથી તેની પડિલેહણા થઈ શકે નહીં, તેથી સાધુને તે તૃણપંચક કહ્યું નહીં. (૪૨૩)
(૨૬૮) ચર્મ પંચક अय १ एल २ गावि ३ महिसी ४,
मिगाण ५ मजिणं च पंचमं होइ । तलिगा १ खल्लग २ वद्धे ३,
कोसग ४ कित्ती ५ य बीयं तु ॥ ४२४ ॥ અર્થ : બકરાનું ચર્મ ૧, ઘેટાનું ચર્મ ૨, ગાય-બળદનું ચર્મ ૩,
રત્નસંચય - ૧૮૮
