________________
પાણી ૧૬, નાળિયે૨નું પાણી ૧૭, કે૨ ધોયાનું પાણી ૧૮, બોર ધોયાનું પાણી ૧૯, આમળા ધોયેલું પાણી ૨૦ અને ચંચા (વસ્તુવિશેષ)નું પાણી ૨૧ - આ એકવીશ પ્રકારના પ્રાસુક પાણી પહેલા આચારાંગ સૂત્રમાં કહ્યાં છે. (૨૫૯-૨૬૦) (આ શબ્દાર્થમાં પણ ફેરફાર જણાય છે તેમજ કઇ જાતનું પાણી ક્યાં સુધી સચિત્ત રહે ને ક્યારે અચિત્ત થાય તે પણ સમજવાનું છે તે સમજ્યા પછી તેનો ઉપયોગ કરવા યોગ્ય છે.)
(૧૬૮) ઉકાળેલા પાણીનો કાળ
उन्होदगं तिदंडु-क्कालिय वासासु तिपहरमचित्तं । चउ सिसिरे पण गिम्हे, तेण परं होइ सचित्तं ॥ २६९ ॥
અર્થ : ત્રણ ઉભરાએ ઉકાળેલું ઉષ્ણ જળ વર્ષાઋતુમાં ત્રણ પ્રહર સુધી અચિત્ત રહેછે, શિયાળામાં ચાર પ્રહર સુધી અચિત્ત રહે છે અને ઉનાળામાં પાંચ પ્રહર સુધી અચિત્ત રહે છે. ત્યારપછી સચિત્ત થઇ જાય છે. (૨૬૧) (આ મતલબની જ ગાથા ઉ૫૨ ૨૫૭મી કહેલી છે તેથી આ અન્યકૃત જણાય છે.)
(૧૬૯) વગર ચાળેલા લોટને અચિત્ત થવાનો કાળ
पण दिण मीसो लुट्टो, अचालिओ सावणे अ भव । चउ आसो कत्तीए, मगसिर पोसंमि तिन्नि दिणा ॥ २६२ ॥ पण पहर माह फग्गुणि, पहरा चत्तारि चित्त वीसाहे । બિટ્ટાસાઢે તિપત્ત, તેળ પરં હોફ ચિત્તો ॥ ૨૬રૂ ॥
અર્થ : ચાળ્યા વિનાનો આટો શ્રાવણ અને ભાદ્રપદ માસમાં પાંચ દિવસ સુધી મિશ્ર રહે છે, આશ્વિન અને કાર્તિક માસમાં ચાર દિવસ, માર્ગશીર્ષ અને પોષ માસમાં ત્રણ દિવસ, માઘ અને ફાલ્ગુન માસમાં પાંચ પ્રહર, ચૈત્ર અને વૈશાખ માસમાં ચાર પ્રહર તથા જ્યેષ્ઠ અને અષાઢ માસમાં ચાળ્યા વિનાનો આટો ત્રણ પ્રહર સુધી મિશ્ર રહે છે, ત્યારપછી તે અચિત્ત થઇ જાય છે. (૨૬૨-૨૬૩) (ચાળેલો લોટ તરત જ અચિત્ત ગણાય છે.)
રત્નસંચય ૦ ૧૩૧
