________________
पटपटा भवति
पटपटा स्यात्
अव्ययानि
પટપટ થાય છે.
પટપટા થાય છે.
-
-
२६१
46
(પ્† A) ‹ ëત્તાઃ જૂનાર્થસ્વતિ તાષિય તિમાતિવન્ગેઃ પ્રાવિસર્ગ: પ્રારું જ્' શાશ્
एते त्वेकत्र धातावापञ्चभ्यः प्रयोज्याः । समभिव्याहરતન ।
(અ) ધાતુ સાથે સ ંબંધ રાખનાર અને ધાતુના અનુ દ્યોતન કરનાર જે ત્ર, પરા, જપ, સમ્ વગેરે શબ્દો છે તેને ઉપસ સમજવા. ઉપસર્ગ ધાતુની પહેલાં જ આવે છે, પછી ન આવે અને વચ્ચે પણ ન આવે એટલે પ્રતિ પ્રયાગમાં રતિત્ર ન થઈ શકે અને નચત્તિ વા નયંત્તિ એમ પણ ન થાય, તેમ જ માર્યાં પ્રનિયતિ વાકયમાં માઁ ળત્તિ એમ પુછુ ન થઈ શકે. તે નીચે પ્રમાણે વીશ ઉપસર્ગો શાસ્રકારે જણાવ્યા છે, તે આ પ્રમાણે છે.
प्रपरापसमन्ववनिर्दुरभि व्यधिदतिनिप्रतिपर्यपयः । उप आङिति विंशतिरेषसखे उपसर्ग गणः कथितः कविभिः ॥ १ ॥
‘' થી માંડીને અમિ' સુધીના વીશ ઉપસર્ગો છે. પ્રત્યેક ઉપસગેના અનેકાનેક અર્થી છે. તેમાંના અહીં' અમુક જ અ નીચે મુજબ આપ્યા છે.
