________________
૨૦
."
गई. जेवी छुपी रीते ते बृहन्नलाने कहे छे के " तुं उत्तरानी साथे नृत्यक्रीडा कर्यां पछी तारे घेर जजे,” एटलामां तो सुज्येष्टानी वाणो ऊछळी ' तुं चाली जा, अने तारा नगरने अने राजाने सुख आप " द्रौपदी गुस्से थई. जातुं मने काढी मूकोश तो हुं आखा नगरनो विनाश करीश जो तेर दिवस तारा घरमां तुं मने स्थान आपीश, तो तुं अने तारो पति पूर्ण मनोरथथी राज्य भोगवी शकशो. "
३. पद्यरचनाः
सामान्य रीते दरेक कडवकमां ८ पंक्तिओ अने २ पंक्ति घत्तानी मळी १० पंक्तिओ छे. चतुर्मुख स्वयंभूनुं आ लखाण होवु जोईए तेने आथी टेको मळे छे. घत्ता अने ध्रुवकनो छंद चतुष्पदी प्रकारनो छे अने दरेक पंक्तिमां २६ मात्रा छे; अने ९+१४ = २३ एटले ९ मात्रा पछी यति छे. हेमचन्द्रना छं. शा ६ पत्र ४०. (अ) प्रमाणे केतकीकुसुम आ छंदनु नाम छे हेमचन्द्र आ दृष्टान्त आपे छे;- ओजे दश समे पश्चदश केतकीकुसुमम् । यथा,
बिंबालिउ भुवणु नवकेयइकुसुमपराइण ।
नं अहिवासिअ मयरद्धयकम्मणजोइण ॥
कवकना देहनो छंद हेमचंद्रना छं. शा. ६ पत्र ४३ ( अ ) प्रमाणे पारणक छे: चितौ षचपा वा पारणकम् ॥ चतुर्मात्रत्रयं त्रिमात्रश्च यदि वा षण्मात्रचतुर्मात्रपञ्चमात्राः पारणकम् । यथा,
अहिं होएसइ तं दिवसु, आणंदसुहारसपावणउ होहि प्रियमुहससिचंदिमई, जहिं नयणचउरद्द पारणउ ॥ आमां अने आपणा कडवकना देहना छंदमां एटलो ज तफावत छे के आपणा उद्धरणना छंदमां दरेक पंक्तिनां बब्बे चरणना अन्तनो प्रासमेळ छे; ज्यारे हेमचंद्रना उदाहरणमां बब्बे पंतिना अन्त प्रासमेळथी बद्ध छे. दा. त. तो भणड जुहिट्ठिल भायरहो सम्भावणेहगुणसायरहो । ४. टिप्पण:
३. जुहिट्ठिलु [ युधिष्ठिरः ] जुओ सि हे. ८ । १ । ९६ । जहु लो जहिहिलो । एम आदेश छे. वळी जुओ सि. हे. ८/१/१०७,२५४. ३. भणइ भायरहो छट्ठीना रूपनो द्वितीयारूपे प्रयोग हेमचंद्र नथी आपता; परंतु मार्कण्डेय प्रा. स. १६. ११. वे नोंघे छे.
