________________
વઢી ૮ ]
રાજકાટ-ચાતુર્માસ
[ ૨૪૫
નકામા જશે. કારણ કે, જેમ ભેંશના શીંગડામાં મચ્છરના ડંખ લાગતા નથી તેમ મારા ઉપદેશ પણ તેને કાંઇ અસર કરશે નહિ.
અત્યારે તેને ઉપદેશ આપવા તે વાણીને દૂષિત કરવા બરાબર છે; પણ હવે આ કપટ જાળમાંથી કેવી રીતે નીકળવું, એ જ વિચારવાનું છે. જો શારીરિક બળના ઉપયેગ કરી બહાર નીકળી જાઉં તે તે પણ ઠીક નહિ; કારણ કે એમ કરવાથી તા મારા મિત્રની આબરૂનાં કાંકરા થઇ જાય. વળી આ સ્ત્રીએ અત્યારે મર્યાદાનું ઉલ્લંધન કર્યું છે. એટલે મારા વિષે પણ કાણુ જાણે શું કહેવા લાગશે, એટલા માટે અત્યારે એવા ઉપાય વિચારવા જોઈ એ કે મારા મિત્રની તથા મારી આબરૂ ઉપર કલક ન આવે અને મારા બ્રહ્મચર્યની પણ રક્ષા થાય ! આ પ્રમાણે તે ઉપાય વિચારવા લાગ્યા.
લેાકાએ પેાતાના આત્માને દૂષિત કરી નાંખ્યા છે, નહિ તેા પોતાના આત્મા જ પેાતાને સારામાં સારી સલાહ આપી શકે છે. સુદનના આત્મા પવિત્ર હતા એટલા માટે તેના પવિત્ર આત્માએ તે સંકટના સમયે ઉગરવાના માર્ગ બતાવી આપ્યા.
હતભાગી હૂ મેં સુન સુભગે! અન્તરાય કે જોર, સંતુપના હૈ શેરે તનમેં, ન્ય મનેારથ તાર. ॥ ધન૦ ૫ ૨૬ ॥ છટકવાના વિચાર કરી લીધા હતા. સુદર્શને વિષ્ણુ, મહેશ જેવા પણુ કામની શક્તિ આગળ હતભાગી છું એટલે વિવશ છું.” ખાઈ બાત; તેરે સાથ.
સુદર્શને કપિલાની કપટજાળમાંથી કપિલાને કહ્યુ કે “ હું સુભગે ! જ્યારે બ્રહ્મા, નમી ગયા છે તેા પછી હું કાણુ ? પણ હું હૈ દુર્ભાગી, જા દુર્ભાગી, ધિક્ હૈ' ધિક્ મેરે અજ્ઞાનતિકા, રહતા દેવ ગુરુકી સુઝે પ્રતિજ્ઞા, કહુ ન તુમ ભી નિશ્ચય નિયમ કરારી, લાજ મેરી તુમ હાથ. ડા ધન૦ ૫ ૨૮૫ નિયમ કરાયા બાહર આયા, મન પાચા વિશ્રામ;
તેરી બાત;
વાઘીન કે સુખસે મૃગ ભચકે, પાયા નિજ આરામ. ૫ ધૂન॰ ॥ ૨૯ ૫
66
k
કિલાએ પૂછ્યું કે, “એવું તમારું શું દુર્ભાગ્ય છે ! ” સુદને જવાબ આપ્યા કે, “ કાંઇ કહી શકાય એમ નથી. જો તમે મારી આગળ સાગંદ ખાએ કે, “ હું તમારી વાત કાઈ ને નહિ કહું તો હું તમને બધી વાત કહું. હું પશુ સેગંદ ખાઉં તારી વાત કાઈને કહીશ નહિ ! ” કપિલાએ કહ્યું કે, વાત શું છે તે તેા જે કાઇ વસ્તુની જરૂર હશે તે હું આપીશ'' સુદતે જવાબ આપ્યા કે, “ કુદરતે જે વસ્તુ આપી નથી તે વસ્તુ તું ક્યાંથી આપીશ ? તેમ છતાં જો તું તે વસ્તુ આપી શકે એમ હૈ। તેા આપજે પણ પહેલાં “હું તમારી વાત કાઇ ને નહિ કહું ” એના સેગંદ ખાએ. કપિલાએ કહ્યું કે, “હું દેવ, ગુરુ અને ધર્મની સાક્ષીએ સાદ ખા" છું કે તમારી વાત હું કાઇને કહીશ નહિ.”
ા ધન૦૧૫ ૨૦૧
""
છું કે, હું કહા ! તમારે
સુદર્શને કહ્યું કે, “હું પણ દેવ, ગુરુ અને ધર્મની સાક્ષીએ સાગ૬ ખાઉં છું કે, હું પણ તારી વાત કાઇને કહીશ નહિ. કપિલ મારે। હૃદયના મિત્ર છે તોપણ તેને કહીશ નહિ.