________________
(૭) સંશય : સામાયિકના ફળના વિષયમાં સંદેહ કરવો. જેમ કે - એ વિચારવું કે હું સામાયિક કરું છે, પરંતુ એનું ફળ મને મળશે કે નહિ વગેરે.
(૮) રોષ : સામાયિકમાં ક્રોધ વગેરે કરવો કે લડી-ઝઘડીને કે રીસાઈને સામાયિક કરવું. (૯) અવિનય : સામાયિકના પ્રત્યે અનાદર કે દેવ-ગુરુ ધર્મનો અવિનય કરવો. (૧૦) અબહુમાન ઃ બેગાર સમજીને સામાયિક કરવું, હાર્દિક ભક્તિથી પ્રેરિત ન થઈને સામાયિક કરવું. ઉક્ત ૧૦ દોષ મનથી સંબંધિત છે. વચનના ૧૦ દોષો આ પ્રમાણે છે :
कुवयण सहसाकारे, सच्छंद संखेव कलहं य । विगहा विहासोऽसुद्धं निरवेक्खो मुणमुणा दोसा दस ॥
(૧) કુવચન : સામાયિકમાં કુત્સિત, ગંદા, અપશબ્દ બોલવા, મર્મસ્પર્શી કટાક્ષ કરવો. (૨) સહસાકાર : વગર વિચાર્યે અચાનક અસત્ય વચન બોલવા.
(૩) સ્વચ્છંદ : સામાયિકમાં કામોત્તેજક, ઉચ્છંખલ, અશ્લીલ ગીત ગાવું કે ગંદી વાતો કરવી.
(૪) સંક્ષેપ : સામાયિકના પાઠને સંક્ષિપ્ત કરીને બોલવો.
(૫) ક્લેશ : સામાયિકમાં ક્લેશકારી-ક્લહકારી વચન બોલવાં.
(૬) વિકથા : કોઈપણ સુદુદ્દેશ્ય વગર સ્ત્રીકથા, ભત્તકથા (ભોજન સંબંધિત ચર્ચા), રાજકથા અને દેશકથા કરવી.
(૭) હાસ્ય : સામાયિકમાં હસી-મજાક કરવી.
(૮) અશુદ્ધ : સામાયિકનો પાઠ અશુદ્ધ બોલવો.
(૯) નિરપેક્ષ : સિદ્ધાંત વિરુદ્ધ એકાંત કે નિશ્ચયકારી વચન બોલવાં અથવા સાવધાની રાખ્યા વગર બોલવું.
(૧૦) મુમ્મન : સામાયિકના પાઠ વગેરેનું સ્પષ્ટ ઉચ્ચારણ ન કરીને અસ્પષ્ટ ગણગણાટ કરતું ઉચ્ચારણ કરવું.
ઉપરના ૧૦ દોષ વચનથી સંબંધિત છે. શરીરથી સંબંધિત ૧૨ દોષો આ પ્રમાણે છે : कुआसणं चलासणं चल टिट्ठी, सावज्जकिरियालंबणाकुंचण-पसारणं । સાતમ-મોકળ-મન-વિમાસળ, નિદ્રા-વેયાવત્તિ વારસ જાયોસા ॥ (૧) કુઆસન : સામાયિકમાં પગ પર પગ ચડાવીને કે અવિનયપૂર્વક કે અન્ય કુઆસનથી બેસવું.
(૨) ચલાસન : સ્થિર આસનથી ન બેસતાં વારંવાર આસન બદલતાં રહેવું. (૩) ચલ દિદ્ઘિ : સામાયિકમાં દૃષ્ટિને સ્થિર ન રાખતાં વારંવાર અહીં-તહીં જોવું.
જિણઘો
lox
