________________
કસે ટી ને શિખરે
દુષ્કર્મના વિપાક કાળે એ બિચારાની શી દશા થશે ?
ઉપેક્ષ્ય છે એ શુદ્ર બિચાશે. પરંતુ વ્હેન પ્રબુદ્ધપ્રણે ! એ અજ્ઞ પામર પ્રાણ જ્યારે પિતાને ઉચિત વર્તન કરતું હતું, તે વખતે પ્રભુજીના મને રાજ્યમાં–આંતર્ સ્થિતિમાં શી પરિસ્થિતિ ચાલી રહી હશે ? ”
બહેન વિશુદ્ધશ્રદ્ધે! એ અગમ્ય ભાવેને યથાર્થ ખ્યાલ આપ દુઃશક્ય તે છે જ. તે પણ કહું છું–જેમ સામે ભારોભાર વજન મુકવાથી જ વસ્તુનું વજન નક્કી કરી શકાય છે. તેમ “ આત્મિક પ્રગતિ કેટલી થઈ ? ” તેને આંક કાઢવામાં આવા પ્રસંગે એમને ઘણું જ ઉપયેગી થઈ પડે છે. આ વેદના જેમ અતિ ભારેમાં ભારે છે, તેમ, જે શાંતિ આપણે જોઈ છે, તે ઉપરથી સમજી શકાય છે કે તેની ભારોભાર આત્મવિકાસનો ભંડાર પણ હવે તેમને ભરપૂર ભરાયે છે.
સ્વાભાવિક ચાલુ રહેતા આંતરિક પ્રયત્નોથી જે વિકાસ થતો હોય છે, તેના કરતાં જ્યારે આવા પ્રસંગની સાથે ભેટે કરવો પડે છે, ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે જ વિકાસમાં વેગ આવે છે, અને એકદમ બળપૂર્વક કેટલાં યે આત્મવિકાસનાં પગથિયાં ચડી જવાય છે. કેમકે સામે તેટલું જ બળ વાપરવું પડે છે. એટલે વાસ્તવિક રીતે આવા પ્રસંગે કેમ જાણે ઉત્સવના પ્રસંગે હાય, તેમ આવા જા
૧૧
