________________
૩૮ છે. પ્રથમજન્ય છે. સવભાવજન્ય છે. સિદ્ધ ભગવંતને નિર્ગુણ પણ કહ્યા છે, અને અનંત ગુણી પણ કહ્યા છે. પુદ્ગલ ગુણની અપેક્ષાએ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ આદિની અપેક્ષાએ તેઓ નિર્ગુણ છે. આત્મ ગુણની અપેક્ષાએ તેમનામાં અનંત ગુણ છે. આત્માના બધા ગુણે તેમનામાં પ્રગટ થયા છે. સિદ્ધ ભગવંત કાળનો કોળીયો કરી ગયા છે -
એક ભાઈ કહેતા હતા કે “સિદ્ધ દશામાં જે ખાવું પીવું નહીં. શત્રુ મિત્ર નહિ, સાગ વિયોગ નહિ, હાટ હવેલી નહિ, કુટુંબ કબીલે નહિ, તે મહારાજ ! અમારા દહાડા કેમ જશે?” ત્યાં મેં જણાવ્યું કે “ભાઈ મુંઝાઓ છે શા માટે ? ત્યાં દહાડા પણ નથી.” દહાડા એટલે કાળસર્વ ભલી કાળને સિદ્ધ ભગવાન કેળીઓ કરી ગયા છે; જ્યારે આખા જગતને કાળ કેળીઓ કરે છે. ભલભલા ભુપાળે જે ધરતીને ધ્રુજાવે છે તે મરણ સમયે હતાશ, અને નિર્બળ બની જાય છે. કારણ કાળ પાસે તેમનું કશું ચાલતું નથી, તે કાળનું સિદ્ધ ભગવંત પાસે કશું ચાલતું નથી. સિદ્ધપદના આરાધનમાં માનવ જીવની સાર્થકતા -
સિદ્ધ ભગવંત કર્મથી મુક્ત થયા. કાળને કોળીઓ કરી ગયા છે. તેમના સુખને કઈ પાર નથી. અહીં તે આપણે ક્યારેક રેતા હોઈએ છીએ તે કયારેક આનંદ કરતા હાઈ એ છીએ, પરંતુ સિદ્ધ દશામાં કયારેક રડવાનું નથી