________________
હેતું નથી. બહારનો ત્યાગ અંદરના ત્યાગ માટે ઉપયોગી છે. બે ઘડી બધું છોડી તમે વ્યાખ્યાન સાંભળવા આવો છે. ત્યારે પણ ચિત્તની પ્રસન્નતા અને આત્મ શાંતિ મળે છે. જે આત્મા સંત્સંગમાં હોય તો તેને ચિત્તની પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થાય છે. વ્યાખ્યાનમાં ચિત્તની પ્રસન્નતા અને માનસિક સ્વસ્થતા મળે છે તે પણ બતાવે છે કે બહારના નિમિત્તે અસર કરે છે. સાધુઓ અંદરના પરિગ્રહથી મુક્ત થવા જવલંત પુરુષાર્થ કરી રહ્યા છે. સાધુઓએ કષાને પાતળા પાડયા છે :
સાધુઓએ પિતાના કષાને દળી નાખ્યા છે. કંઈક અંશે ક્ષીણ કરી નાખ્યા છે. તેવા સાધુઓનું નિરંતરપણે ધ્યાન ધરે. મુનિ પદનું મહાતમ્ય અપૂર્વ છે. સાધુઓએ કષાયાને પાતળા પાડયા છે ને, ક્ષીણ કર્યા હોય તો ક્ષીણ મહી બની જાય છે. કષાની ક્ષીણતા થઈ જાય એથી રૂડું શું ? પરંતુ એ ન થાય ત્યાં સુધી કષા પાતળા તો જરૂર પાડી દેવા જોઈએ. જેણે કષાયે મંદ પાડયા છે તે વખત આવ્યે ક્ષીણ કરવાને પુરુષાર્થ કરવાનું છે. કષાય મંદ કર્યા વગર ક્ષાયિક સમક્તિ તે આજ નહિ. ઉપશમ કે ક્ષાશય સમક્તિ પણ ન આવે. જેના અનંતાનુબંધી કષાય ઊભા છે તેની દુર્ગતિ તો નિયમ છે. સાધુએ ગમે તેવા પ્રસંગમાં હરખ શોક કરતા નથી :
એ જ રીતે શ્રી સાધુપદના સવરૂપને વર્ણવતાં પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી યશોવિજયજી મહારાજ કહે છે :
