________________
ને પ્રિયદર્શનાએ બીજા કૂંડાઓ પરથી મખમલનું ઢાંકણ એકજ ઝાટકે ખેંચી કાઢ્યું. વાતાવરણનો કણ-કણ બદબૂથી ખદબદી ઉઠ્યો. સૌદર્યસેન નાક પર હાથ મૂકીને ભાગ્યો. વયોવૃદ્ધ વૈદ દ્વારા પ્રિયદર્શનાએ ભયંકરરેચ લીધા હતા. સાત સાત દિવસ સુધી રેચ લઈને એણે ખીલેલા કમળ શી પોતાની કાયાને સાવ સૂકાવી નાખી હતી. શરીરના મોહ પર એણે એક માત્ર સંસ્કૃતિની રક્ષા કરવા જ પૂળો ચાંપ્યો હતો. સાત સાત દિવસની અશુદ્ધિ એણે આ કૂંડાઓમાં ભરી રાખી હતી.
વાતાવરણને યોગ્ય વળાંક આપવા કાજે પ્રિયદર્શના બાજુના ખંડખાં દોડી ગઈ. રાજકુમારને એણે કહ્યું : જોઈ લીધો ને, આ શરીરની શોભાનો અંજામ ? સૌંદર્ય માત્રનું ભાવિ આવું જ ભયાનક હોય છે. પછી વર્તમાનની એક પળ પૂરતું રૂડું-રૂપાળું લાગતું દેહ સૌંદર્ય જોઈને એમાં મોહી પડવું શાને ? આ દેહની ઉત્પત્તિ વિચારો. આ દેહનું ભવિષ્ય વિચારો. આ વિચાર કરશો, તો આજની સૌંદર્ય-સામ્રાજ્ઞી સુંદરીમાં તમને બેડોળ અને ખૂં બું કરતી એક વૃદ્ધા દેખાશે. એનો ભૂતકાળ જોશો, તો ચાર પગે ચાલતી અને અશુચિમાં રૂચિ કરતી એક બાળકીનું ચિત્ર આંખ સામે ખડું થશે.
સૌંદર્યસેનના અંતરાકાશે ઘેરાયેલા વાસનાના વાદળ સામે જાણે વંટોળ ફુકાયો. થોડી જ પળોમાં બધા વાદળ વિખેરાઈ ગયા. વિકારનો વાદળિયો તાપ શમી ગયો. વાત્સલ્યની હૂંફ અનુભવાઈ રહી. ધર્મની રક્ષા કાજે જાણી જાણીને ઝેર પીવા જેવા ખતરાભર્યા અખતરાને અજમાવનાર પ્રિયદર્શનાની પવિત્રતાનો સૌંદર્યસેન વિચાર કરી રહ્યો. એના મોમાંથી નીકળેલા ત્રણ જ અક્ષરોએ પ્રિયદર્શનાને આનંદિત કરી મૂકી. ગુંજના એ અક્ષરો હતા :
બ...હે...ન...
૫૮
-
-
~ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫
