________________
વિધિનાં વિધાન અને એંધાણ કેવાં અકળ ?
૧૯
કોઈ ભાવિભાવ જ્યારે અવશ્યભાવિ હોય છે, ત્યારે અઘટિત જણાતા સંયોગો પણ સુઘટિત બની જતા એવું આશ્ચર્ય અનુભવાય છે કે આ અઘટિત કઈ રીતે સુઘટિત બની જવા પામ્યું ! આથી વિપરીત કોઈ ભાવિભાવ જ્યારે અવશ્યઅસંભવી હોય, ત્યારે સુઘટિત સંયોગો પણ વેરવિખેર અને વેરણછેરણ બની જતા આઘાતમિશ્રિત એવી આશ્ચર્યાનુભૂતિ પણ થવા પામતી હોય છે કે, સુઘટિત આ સંજોગો કઈ રીતે વિઘટિત બનીને વેરણછેરણ બની જવા પામ્યા !
આ એક સનાતન સત્ય છે. આનો સાક્ષાત્કાર કરાવી જતો, પાટણના રાજવી ભીમદેવના જીવનનો એક પ્રસંગ જાણવા જેવો છે. રાજવી એક વાર એવી જીવલેણ માંદગીનો ભોગ બન્યા કે, એથી પાટણ ઉપરાંત આખું ગુજરાત ચિંતિત અને ગંભીર ગમગીનીનો ભોગ બની ગયું. રાજવીને લાગુ પડેલો રોગ શરૂઆતમાં તો કળાયો જ નહિ, જ્યારે એ કળાયો, ત્યારે એ નિદાન મુજબનો ઉપાય કોઈના ખ્યાલમાં ન આવ્યો, બીજી તરફ રાજવીની પીડા વધુ ને વધુ અસહ્ય બનતી જતી હતી.
રોગની અસહ્યતા જ્યારે અવધિ વટાવી ગઈ, ત્યારે અંતે એક દહાડો રાજવીના મનમાં આત્મ-વિલોપનનો માર્ગ અપનાવીને દર્દીની અસહ્યતાથી છુટકારો પામવાનો ગોઝારો એક વિચાર આવી ગયો. જોકે અસહ્યતાથી આ રીતે છુટકારો પામવા જતા આમાં તો દેહથી પણ ૧૧૨
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
