________________
૨૭૯
ઉતારી દીધું. (ત્યાગ કર્યો) માલનો અર્થ - આત્માની સંપત્તિ-જ્ઞાન, દર્શન, ચરિત્ર, તપ આદિને ગુમાવી દીધી. હવે માલિક આત્મા એકદમ જાગી ગયો, ભાનમાં આવી ગયો. ત્યારે મનથી બંધાયો છે. શરીર વૃદ્ધ થાય પણ મન તો સદા યુવાન છે. મનથી તો રાગ દ્વેષ ને મોહ રહ્યા છે ત્યારે ઈન્દ્રિયોરૂપી ઘોડાને વશ કરવા માટે વ્રત-નિયમ-તપ-જપ આદિનો રાસપરોણા સમાન ઉપયોગ કરીને આત્માએ સ્થિરતા મેળવી. સંકલ્પ શક્તિથી વિરતિ ધર્મની આરાધના કરીને મનને વશ કર્યું. એટલે રાગ દ્વેષરૂપી ચોર ભાગી ગયા-સમતા-ઉપશમભાવ સ્થિરતા આવી ગઈ એટલે જીવનરૂપી રથ સન્માર્ગે આવી ગયો. અત્યાર સુધી ઇન્દ્રિયોના વિષયોમાં રખડીને રઝળેલો જીવાત્મા હવે બ્રહ્મજ્ઞાન - બ્રહ્મતેજના પ્રકાશથી સાચી દિશામાં આવી ગયો. છેવટે આત્માએ પોતાનું સામ્રાજ્ય આત્માની સંપત્તિ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર આદિ ગુણયુક્ત સ્વસ્વરૂપ સિદ્ધબુદ્ધ સ્થિતિમાં આવી ગયો. વિનયવિજયજી ઉપા. કહે છે કે જીવાત્માએ પોતાનું અસલ મૌલિક સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કર્યું.
હરીઆલી પંડિત કૌો અર્થ વિચારી એ હરીઆલી કામણગારી | નારી નિરુપમ નેહ જ દીસઈ દેખી નરનારીનું મનડું હીંસાઈ / ૧ / દીસઈ નાની ગુણમણિ ખાની રાય-રાયે તેહનિ સહૂ માની | બઈ નારિ મલી નઈ નર નીપાયો તેહનિ નારિ નિજવંશ દીપાયો | ૨ | તેહનો વાસ અછઈ વનમાંહિ ઊભી અનિશિ રહઈ ઉચ્છાહિ ! આદરમાન બહુ તેહનિ દેઈ જગ સઘલઈ માનિ કર લેઈ || ૩ | કૃશોદરી નઈ બહુ પુત્ર પ્રસવઈ પાર નહી તેહના પુત્રનો પુહવઈ. પાયવિહૂની(સી) કરવિહુણી પુરણ આસ કરઈ તે સહૂની || ૪ ||
