________________
૯૦
જૈન દર્શનમાં ઉપયોગ જનું મન અવ્યક્ત હોવાથી તેમને કર્મને સ્થિતિબંધ ઘણે જ એ છે તે હોઈ સંસિ કરતાં અસશિપણું સારું કેમ ન ગણાય ?
આ રીતની સમજણ વિપરિત છે. કારણ કે અસંગ્નિપણું સારું ગણીશું તે તે બધા જીવેમાં એકેન્દ્રિય પણને જ સારું માનવું પડશે. અને એ રીતની માન્યતાથી તે સમ્યક્ત્વ પામેલાને પણ એકેન્દ્રિયપણામાં જવું સારું ગણાશે. વળી જેણે ચાર જ્ઞાન મેળવ્યાં છે, તેવાઓને પણ સૂકમનિગોદ આવશ્યક થઈ પડશે.
એકેન્દ્રિયતાને જ જો સારી સ્થિતિ માનીએ તે સૂફમનિગોદમાં જીવને એકેન્દ્રિયતા જ હતી. અર્થાત્ ત્યાં આત્મા એકેન્દ્રિય દશામાં જ હતું. તે પછી ત્યાંથી જ તેને મોક્ષ કેમ ન મળી ગયો? અને તેને એક ભવમાંથી અનેક ભવમાં શા માટે રખડપટ્ટી કરવી પડી? આ બાબત બહુ જ દયાનપૂર્વક જેવાની છે. | મન એ જેમ કર્મબંધનું કારણ છે, તેમ મેક્ષનું કારણ પણ મનને કહ્યું છે. રત્નત્રયી પ્રાપ્તિની સાધના, મન વિના થઈ શકતી નથી. ધર્મધ્યાન અને શુકલધ્યાન તે મન વિના હોઈ શકતાં નથી. દીર્ઘ સ્થિતિબંધ કરાવી જીવને સંસારમાં રખડાવનાર જેમ મન છે, તેમ વૃદ્ધિ પામતા વિશુદ્ધ અધ્યવસાયેથી કર્મને સ્થિતિબંધને કમે. ક્રમે લઘુ બનાવી, બંધ-ઉદય–ઉદીરણ અને સત્તામાંથી
