________________
૨૨૩
જ્ઞાન-ક્રિયાભ્યાં મોક્ષ વર્યાચારની સાધના અવશ્ય કરવી, એવું વિધાન છે.
પંચાચારના પાલન સ્વરૂપ કિયા-અનુષ્ઠાનથી રહિત આત્મા, સ્વગુણના સાધકપણામાં રહેવાને અસમર્થ બને છે. કારણ કે સગી આત્માના વીર્યનું ચપલ પણું હોવાથી પંચાચાર સ્વરૂપ સન્ક્રિયામાં જોડેલું આત્મવીર્ય જ, આત્માને ગુણેથી પડવા માટે થતું નથી. અન્યથા અનાદિ પ્રવૃત્તિમાં પ્રવૃત્ત થયેલે જીવ, ગુણથી પતિત થાય છે. અને ક્રિયા વડે તે ઉત્તરેતર વિશુદ્ધ સ્થાનને પ્રાપ્ત કરે છે, એક અપ્રતિ પાતી (નહિં પડવાના સ્વભાવવાળું) તથા પૂર્ણ સ્વરૂપની એકતારૂપ સંયમસ્થાન તે જિનેને એટલે ક્ષાયિક જ્ઞાન અને ક્ષાયિક ચારિત્ર વાળાને જ હોય છે. બીજાને હેતું નથી. આ હેતુથી સાધકે ગુણેની વૃદ્ધિમાટે ક્રિયા કરવી જોઈએ.
પંચાચારરવરૂપ અનુષ્ઠાન-કિયાના આચરણથી, આત્માના જ્ઞાન-દર્શન-સમ્યફવ-ચારિત્ર-તપ અને વીર્ય શુદ્ધતાના ક્ષયોપશમની વૃદ્ધિ થતી રહી, અને ક્ષાપશમીક ભાવે વર્તતા તે જ્ઞાનાદિ ગુણેને ક્ષાયિક ભાવે પ્રગટ કરી, આત્મા અનંત સુખને ભક્તા બને છે. જન્મ-મરણથી મુકત બને છે. શાશ્વત સ્થાનને પ્રાપ્ત કરે છે. અને અગુરૂલઘુતા ને પામે છે.
સવ અને પરના વિવેકવાળા પૂર્ણજ્ઞાની પણ કાર્ય કરવાના અવસરે સ્વભાવની પિષક એવી, સાધન કાર્યને કરવા રૂપ, ક્રિયાની અપેક્ષા રાખે છે. હે પાદેય તત્વને જ્ઞાતા સમ્યજ્ઞાની
