________________
પરિશિષ્ટ ૧
૧૩૧
વસ્ત્ર ઝાડીમાં ભરાઈને ફાટી ગયું પણ તેની તેમણે પરવા ન કરી અને પછી નગ્નાવસ્થામાં જ રહ્યા. (જો કે દિગમ્બર પરંપરા અનુસાર તેમણે દીક્ષાના સમયે જ પોતાનાં બધાં જ વસ્ત્રોનો ત્યાગ કરી દીધો હતો.)
પોતાના ઉદ્દેશ્ય પ્રતિ નિષ્ઠા સાબિત કરનારી એક અન્ય ઘટના પણ છે. એક વખત તેઓ કોઈ એક ખેતર પાસ ઊભા-ઊભા ખડ્ગાસનમાં ધ્યાન કરી રહ્યા હતા. તેમની આજુબાજુ કોઈ ખેડૂતની ગાયો ચરી રહી હતી. ખેડૂતે તેમને જોઈને કહ્યું કે ‘‘હું ક્યાંક જઈ રહ્યો છું. તમે મારી ગાયોની સંભાળ રાખજો.'' પરંતુ મહાવીર સ્વામી ઊંડા ધ્યાનમાં લીન હતા. તેમણે એ પણ ન જોયું કે તેમની આજુબાજુ ગાયો ચરી રહી છે. જ્યારે ખેડૂત થોડા સમય પછી પાછો ફર્યો ત્યારે તેણે જોયુ કે તેની ગાયો ત્યાં ન હતી. તેણે ધ્યાનસ્થ મહાવીર સ્વામીને પૂછ્યું, પરંતુ તેને કોઈ જ ઉત્તર ન મળ્યો, કારણ કે તેમણે મૌનવ્રત ધારણ કર્યું હતું. આથી ખેડૂત વધુ વ્યગ્ર થયો અને તેણે મહાવીરને દંડ દેવા માટે ત્યાં પડેલા લાકડાના બે ખીલા તેમના કાનમાં ઠોકી દીધા. પરંતુ તેથી મહાવીરનું મૌન તૂટ્યું નહીં, તેઓ તો તેના પ્રતિ કરુણાવાન બન્યા.
કહેવાય છે કે મંખલી ગોશાલકે ભગવાન મહાવીરને શોધ્યા ન હતા ત્યાં સુધી મહાવીર એકાકી સાધના કરતા હતા. મંખલી ગોશાલકે મહાવીર સ્વામીના ઉત્તમ ગુણો વિશે સાંભળ્યું હતું. ગોશાલક એક પરિવ્રાજક કથાવાચક હતો અને નિયતિવાદી આજીવક સંપ્રદાયનો અનુયાયી હતો. સમય જતાં તે આજીવક સંપ્રદાયનો પ્રમુખ પ્રવક્તા બની ગયો હતો. એમ કહેવામાં આવે છે કે મહાવીર અને ગોશાલ છ વર્ષ સુધી સાથે રહ્યા હતા. આટલા સમયમાં ગોશાલક મહાવીર સ્વામી અને તેમની ક્ષમતાઓથી સુપેરે પરિચિત થઈ ગયો હતો. મહાવીર સ્વામીએ તેને છ મહિનાની તપશ્ચર્યા બતાવી હતી જે તેમના જેવી ક્ષમતાઓ પ્રાપ્ત કરવા માટે આવશ્યક હતી.
અંતમાં ગોશાલક મહાવીર સ્વામીનો વિરોધી થઈ ગયો અને તેણે મહાવીર સ્વામીને પડકાર્યા. તેણે મહાવીર સ્વામીને ભયભીત કરવા માટે શાપ આપ્યો કે તેઓ છ મહિનામાં જ કોઈ ભયંકર બિમારીથી મરી જશે. મહાવીર સ્વામી બિમાર પડ્યા પણ પછી સ્વસ્થ થઈ ગયા. થોડા સમય