________________
પરિશિષ્ટ ૧ ભગવાન મહાવીર સ્વામીનું જીવનવૃત્તાંત
ભગવાન મહાવીરનો જન્મ ઇ.સ.પૂર્વ ૫૯૯ માં કુંડગ્રામ(વૈશાલી, બિહાર, ભારત)માં થયો હતો. તે સમયે એ એક મોટું નગર હતું અને હાલના ઉત્તર ભારતના પટણા નગરની પાસે આવેલું હતું. તેમના પિતા રાજા સિદ્ધાર્થ અને માતા રાણી ત્રિશલા હતાં. તેમનું સર્વ પ્રથમ નામ વર્ધમાન હતું. જ્યારથી માતા ત્રિશલા ગર્ભવતી થયાં ત્યારથી જ રાજ્યમાં બધા જ પ્રકારની સુખ-સમૃદ્ધિ વધવા લાગી હતી તેથી તેમનું નામ વર્ધમાન પાડવામાં આવ્યું હતું.
તેમણે પોતાના પ્રારંભિક જીવનમાં જ બૌદ્ધિક વિકાસ કર્યો હતો અને પશુઓ સાથે ઘનિષ્ઠતા સ્થાપિત કરી હતી. તેમણે બાલ્યાવસ્થામાં જ એક ભયંકર સાપને સાહસપૂર્વક વશમાં કરી લીધો હતો. તેમણે એક મદોમત્ત હાથીને પણ વશ કર્યો હતો. પરિણામે તે હાથી જન અને ધનને હાનિ ન પહોંચાડી શક્યો. તેમણે એક આતતાયી ઉપર પણ વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હતો. આથી જ તેમનું નામ મહાવીર (મહાન વીર) પાડવામાં આવ્યું હતું.
તે સમયે રાજકુમારોને યોગ્ય સાહિત્ય, રાજનીતિ, ધનુર્વિદ્યા, ગણિત, આદિ અનેક વિદ્યાઓનું અને કલાઓનું વિશેષ પ્રશિક્ષણ અપાતું તેવી રીતે તેમને પણ આપવામાં આવ્યું હતું. તે બહુ જ બુદ્ધિમાન હતા. તેમના ગુરુએ પણ એ વાત સ્વીકારી હતી કે મહાવીરનું જ્ઞાન પોતાનાથી અનેકગણું શ્રેષ્ઠ છે.
તેઓ સામાન્યરૂપે જ રાજકુમારના રૂપે ઘરમાં રહ્યા હતા. શ્વેતામ્બર પરંપરા અનુસાર માનવામાં આવે છે કે તેમનો વિવાહ યશોદા સાથે થયો હતો. પરંતુ દિગમ્બર પરંપરા અનુસાર તેમનો વિવાહ થયો ન હતો.
