________________
સેવા એ જ શ્રદ્ધાંજલિ
ધીરે ધીરે બહારગામથી આવેલા દર્શનાર્થીઓ પાછા ફરવા લાગ્યા. શ્રી જયંતમુનિ એકલા પડી ગયા. તેમણે ભગ્ન હૃદયે, દુખી મનથી અને ભારે પગલે એલચંપા તરફ વિહાર કર્યો. લલિતાબાઈ મહાસતીજી ઠાણા ૯ અને પંડિત રોશનલાલજી તેમની સાથે વિહારમાં જોડાયાં. મહાસતીજીઓએ અને પંડિત રોશનલાલજીએ શ્રી જયંતમુનિને તેમના કપરા દિવસોમાં પૂરો સહયોગ આપ્યો. એલચંપા પહોંચીને મહાસતીજીઓ વિહાર કરી ગયાં.
તપસ્વીજી મહારાજની ગેરહાજરી પ્રતિક્ષણ પીડા આપી રહી હતી. તેમને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરવાનો એક જ ઉપાય હતો - માનવસેવા. શ્રી જયંતમુનિએ હવે અહિંસા નિકેતનની પ્રવૃત્તિઓને પુનઃ સંગઠિત કરી. શ્રી હરચંદમલજી જૈન ટ્રસ્ટ, રતનલાલ જૈન ટ્રસ્ટ, પૂર્વ ભારતના સંઘો અને શ્રી શ્રી લક્ષ્મી નારાયણ ટ્રસ્ટના સહયોગથી માનવસેવાનાં કાર્ય વ્યવસ્થિત ચાલવા માંડ્યા. બિહારનો કારમો દુષ્કાળ :
૧૯૬૮માં બિહારમાં ભયંકર દુકાળ પડ્યો. ગયે વર્ષે વરસાદ ખેંચાઈ ગયો હતો અને ખેતીની કોઈ ઊપજ થઈ ન હતી. ઢોર અને પશુ માટે ચારા અને પાણીની વિકટ સમસ્યા ઊભી થઈ હતી. તેમાં પણ પલા, જેવા પછાત જિલ્લાઓમાં દુકાળની અસર વધુ વર્તાતી હતી. સામાન્ય ગ્રામીણો પાસે પોતાના વપરાશ માટે કોઈ લાંબો પુરવઠો હોતો નથી. ચોમાસામાં વરસાદ ન પડતાં તેમનાં ખેતરોમાં રોપાઓ પણ સુકાઈ ગયા હતા. તેમાં પણ જમીન વગરના દહાડીયા ખેતમજૂરોની પરિસ્થિતિ એકદમ કફોડી
