________________
સંશોધનમાં મદદ મળે. તેમજ કોઈ જૈન સાધુ-સંતોનો પણ આ વિદ્વાનો સાથે સંપર્ક થયો ન હતો. તેમ છતાં અડચણો વચ્ચે પણ તેમનાં જૈન ધર્મ અને દર્શન પ્રત્યેની લગની દાદ માગે છે.
શ્રી જયંતમુનિજીને આ વિદ્વાનોનો સંપર્ક કરવાની તીવ્ર ઇચ્છા હતી. તેમાં પણ મુનિજીએ કાશીમાં દર્શનશાસ્ત્રનો ઊંડો અભ્યાસ કર્યો હતો એટલે આ અજૈન વિદ્વાનોને મળી, તેમના દૃષ્ટિકોણને સમજવાની પણ જિજ્ઞાસા હતી. કલકત્તાના ચાતુર્માસ દરમિયાન મુનિશ્રીએ અનેક બંગાળી વિદ્વાનોનો સંપર્ક સાધ્યો હતો.
ઉત્તર કલકત્તાના એક વયોવૃદ્ધ બંગાળી વિદ્વાન તેમના જૈન દર્શનની ઊંડી સમજણ માટે પ્રખ્યાત હતા. મુનિશ્રી તેમને મળવા માટે તેમને ઘેર ગયા હતા. વૈરાગી ભૂપતભાઈ પણ સાથે ગયા હતા. મુનિશ્રીએ તેમની સાથે ઘણી તાત્ત્વિક ચર્ચા કરી અને પ્રસન્નતા અનુભવી.
બંગાળી મહાશયે ગદ્ગદ થતાં કહ્યું, “અમે તો વર્ષો સુધી ગ્રંથના આધારે જૈન ધર્મને સમજ્યા છીએ. જૈન સાધુઓનો આચાર કેવો હોય તે પણ જાણ્યું છે. પણ સાક્ષાત જૈન મુનિના દર્શન કરવાનો અમને ક્યારે પણ અવસર મળ્યો નથી અને એ અવસર ક્યારે પણ મળશે તેવી કલ્પના પણ કરી નથી. આજ આપને મળીને એમ લાગે છે કે અમારો પચાસ વર્ષનો અભ્યાસ ફળીભૂત થયો છે. જો તમને ન મળ્યા હોત તો કદાચ અમારો બધો જ અભ્યાસ અધૂરો રહી જાત. અમારું જ્ઞાન પોથીનું જ્ઞાન છે. જૈન ધર્મનું જીવનમાં પાલન કરનાર સાધુની તો અમને માત્ર કલ્પના જ હતી, જે આજ મૂર્તિમંત થઈ છે.”
શ્રી જયંતમુનિજીએ તેમને કહ્યું, “જૈન ધર્મની પરંપરાને વિશ્વ સુધી પહોંચાડવાનું મહત્ત્વનું કામ આપ કરી રહ્યો છો. તે બદલ સમગ્ર જૈન સમાજ વતી હું આપનો આભાર માનું છું. હવે મારે આપને એક પ્રશ્ન પૂછવો છે.”
બંગાળી મહાશયે પ્રસન્નતાથી પ્રશ્ન પૂછવા કહ્યું. મુનિશ્રીએ પૂછ્યું, “આપના દીર્ઘ કાળના અભ્યાસમાં આપને ગમી ગયું હોય તેવું કોઈ નીતિવાક્ય
કહો.”
એ વરિષ્ઠ વિદ્વાને કહ્યું, “આપ જૈન સાધુ છો. ભગવાન મહાવીરના પંચ મહાવર્તનું પાલન કરો છો. ભગવાન મહાવીરે ગૃહસ્થો માટે પણ આ પાંચ વ્રતનું સેવન કરવાની સંહિતા પ્રરૂપી છે. મહાવીર સ્વામીની અહિંસા, સત્ય, અચોર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહની વ્યાખ્યા ઘણી જ સૂક્ષ્મ છે. જૈનો યથાશક્તિ આ વ્રતોનું પાલન કરે છે. જૈનોમાં દાનનો મહિમા ઘણો છે. તેના સંદર્ભમાં એક સૂત્ર યાદ આવે છે. :
આદદાતિ, આદદાતિ, આદતાત્યેવ, નદદાતિ કિંચનઃ સસ્તુનઃ
વ્યવહારમાં સ્યાદવાદ 1 283