________________
શ્રી જયંતમુનિજીએ સરળ ખુલાસો કર્યો. “ શ્રી, હમારી વાત પર થોડું ગોર મી વન ! श्वेतांबर और दिगंबर, दोनों संप्रदाय के बीच में यदि हम एक सो बाते लेते हैं तो नबे बातें मिलती-झुलती है। सिर्फ जो बातों में फर्क है उसे ज्यादा महत्त्व दिया जा रहा है । यदि हमारे गुरु धर्म मैं जो बात समान हैं उस पर जोर लगाते हैं, और जो बाते समान नहीं हैं उसे गौण करे तो समन्वय का वातावरण उपस्थित हो सकता है । जो कुछ भी विवाद हैं वह व्यक्तिगत आग्रह से बढ़ रहा है । भगवान महावीर का जैन धर्म तो एक ही है और उसके सिद्धांत भी एक हैं । विवाद मात्र क्रिया का है ।"
આ સ્પષ્ટતાથી સાહુજી ઘણા પ્રસન્ન થયા. આ વાત તેમને ગળે ઊતરી ગઈ. ત્યારબાદ તેઓ શ્રી જયંતમુનિજીના ઉદારવાદી વિચારોની ચર્ચા ઘણી સભામાં કરતા હતા. આ રીતે દિગંબર સમાજ પણ ઘણો નજીક આવી ગયો.
સાહુજી જ્યારે જ્યારે જૈન ઉપાશ્રયમાં દર્શનાર્થે આવતા ત્યારે ધર્મચર્ચા કરતા. એક વખત તેમણે પ્રશ્ન કર્યો, “આપણે જીવદયામાં માનીએ છીએ. માંસાહારીઓ દ્વારા લાખો પ્રાણીઓનો સંહાર થાય છે. જો આ બધો સંહાર અટકી જાય તો એ પ્રાણીઓ ધરાતલ ઉપર જીવી શકે ખરા? વિરાટ સંખ્યામાં બચેલાં જાનવરો પૂરતા પ્રમાણમાં ભોજન પણ પ્રાપ્ત કરી શકે ખરા? હું કતલખાનાના પક્ષમાં દલીલ નથી કરતો, પરંતુ આ સામાન્ય જિજ્ઞાસા છે.”
મુનિશ્રીએ આ પ્રશ્નનું પણ યુક્તિપૂર્વકનું સમાધાન આપ્યું. “ભાઈશ્રી, જીવદયા એ સ્વર્ણ સિદ્ધાંત છે. જ્યારે હિંસા એ લોખંડ જેવી છે. વિશ્વમાં સોના કરતાં લોઢું અનેકગણું વધારે રહેવાનું. આપણે જીવદયાનો ઉપદેશ આપીએ છીએ. વધારે માણસો અહિંસક બને તેની પ્રેરણા આપીએ છીએ. પરંતુ આ સિદ્ધાંત સોના જેવો છે. આખું વિશ્વ સ્વર્ણમય બની જાય તે સંભવ નથી. તે રીતે બહુમતમાં માણસો અહિંસક બની જાય તે સંભવ નથી. આપણે આપણું કર્તવ્ય બજાવવાનું છે. આપણે પ્રકૃતિને પડકારી શકતા નથી. સંસારમાં બધાં જ પુત્ર કે પુત્રી જન્મે તો શું થાય, એવો પ્રશ્ન કરતા નથી. પ્રકૃતિ પોતાનો ક્રમ જાળવી રાખે છે. જે જીવોની હિંસા થતી નથી તે જીવો પણ એક મર્યાદિત સંખ્યામાં જ જીવન ધારણ કરે છે.”
આ ઉત્તરથી સાહુજી ઘણા જ ખુશ થયા. તેમના મનની જિજ્ઞાસાનું સંતોષકારક સમાધાન થયું. શ્રી સોહનલાલજી દુગ્ગડઃ
આ ચાતુર્માસ દરમિયાન શ્રી સોહનલાલજી દુગ્ગડ સક્રિયરૂપે પૂજ્ય મુનિશ્રીના ચાતુર્માસમાં ભાગ લઈ રહ્યા હતા. તેમનો બંગાળ સરકાર સુધી પ્રભાવ હતો. મારવાડી ભાષામાં જ્યારે તેઓ ભાષણ આપતા ત્યારે સભામાં જોશ જાગી જતું. તેઓ ઘણું તેજસ્વી ભાષણ આપતા હતા.
જગે જૈનસમાજ 269