________________
આર્થિક સ્થિતિ સામાન્ય હોવા છતાં હરચન્દમલજી એમ.એ. પાસ હતા અને વિદ્વાન હતા. નસીબ અજમાવવા તે ઝરિયા કોલફિલ્ડમાં આવ્યા. તે બાળપણથી સમાજ કલ્યાણના વિચારો ધરાવતા હતા. આ પ્રદેશોમાં આવ્યા ત્યારે સંકલ્પ કર્યો કે “જો સારા દિવસો આવશે તો ટીકરીમાં એક પણ છોકરા-છોકરીને અભણ નહીં રહેવા દઉં. વિદ્યાલય બનાવીને ભણવાની સારામાં સારી વ્યવસ્થા કરીશ.” આવા શુભ સંકલ્પ સાથે તેઓ ઉદ્યોગમાં જોડાયા. શ્રીમતી પુષ્પાદેવી જૈનના શુભ પગલે ઘરમાં લક્ષ્મીની વૃદ્ધિ થવા લાગી અને જોતજોતામાં તેઓ દસ કોલિયારીના માલિક બન્યા. તેમના સંકલ્પ પ્રમાણે ટીકરીમાં વિશાળ વિદ્યાલય બનાવ્યું. એ સમયે એ ઇલાકામાં આરસવાળું એક પણ ભવન નહોતું. એમણે ઉત્તર પ્રદેશ અને કોલફિલ્ડ, બંને જગ્યાએ ખૂબ ઊંચી નામના મેળવી.
મુનિશ્રી ઈ. સ. ૧૯૫૧માં ઝરિયા પધાર્યા ત્યારે વીરજીભાઈ અને ગિરધારીલાલ સુંડા સાથે તેઓ પણ પ્રવચન સાંભળવા આવતા હતા. પ્રવચન પછી તેઓ મુનિશ્રી સાથે વિશેષ તત્ત્વચર્ચા કરતા. આટલા મોટા ઉદ્યોગપતિ હોવા છતાં ધર્મમાં ખૂબ ઊંડા ઊતર્યા હતા. નવતત્ત્વ, મોક્ષમાર્ગપ્રકાશ, રત્નકરંડ શ્રાવકાચાર વગેરે ગ્રંથોના સારા અભ્યાસી હતા. એ વખતે ઇસરીમાં “ગણેશપ્રસાદજી વર્ણ” ઉચ્ચકોટિના ત્યાગી-મહાત્મા અને ધુરંધર વિદ્વાન હતા. દિગંબર સમાજના તેઓ નામાંકિત સંત હતા. શ્રી હરીન્દમલજી જૈન તથા શ્રીમતી પુષ્પાદેવીજી તેમના પરમ ભક્ત હોવાથી હંમેશાં એમના દર્શનાર્થે જતા અને જ્ઞાનલાભ મેળવતા હતા. શ્રી હરચન્દમલજી જૈન ખૂબ જ દીર્ઘદૃષ્ટિવાળા દાનવીર શેઠ હતા. પોતે લાખોનું દાન કર્યું હતું. હસ્તિનાપુરમાં આશ્રમ ચલાવતા હતા, જેનો લાભ ઘણા બ્રહ્મચારીઓ અને મુમુક્ષુઓને મળી રહ્યો હતો.
એક દિવસ હરચન્દમલજી જૈને શ્રી જયંતમુનિ પાસે પ્રસ્તાવ મૂક્યો, “મુનિ મહારાજ, આપ અહીં વિચરણ કરો છો. આ પ્રદેશમાં માનવસેવાનું એક કેન્દ્ર બનાવો તો આપ સ્વકલ્યાણની સાથોસાથ જનકલ્યાણ કરી શકશો. માણસો પ્રવચન સાંભળીને રાજી થાય, પરંતુ કોઈ નક્કર કાર્ય ન થાય ત્યાં સુધી વધારે સારો સ્થાયી લાભ મળી ન શકે.”
શ્રી જયંતમુનિજીએ ઉત્તર આપ્યો, “ભગવાન મહાવીરની આ ભૂમિનો અમે પૂરો અભ્યાસ કરીશું. બધે વિચરણ કર્યા પછી જેવો અવસર હશે તે પ્રમાણે વ્યવસ્થા કરીશું.”
હરચન્દમલજીએ ફરીથી કહ્યું, “આપ જ્યારે એ વિચારને અમલમાં મૂકો ત્યારે મને અવશ્ય સૂચના આપશો. હું બધી રીતે તેમાં ભાગ લઈશ.”
કેટલી મંગલ ભાવના! તેમણે સૂચન આપ્યું તે સમય પણ કેવો મંગલ હશે! વીસ વર્ષ પછી તેમના વિચારોએ સાકાર રૂપ લીધું અને બેલચંપા આશ્રમનું નિર્માણ થયું ! જેમ કોઈ બીજ જમીનમાં વર્ષો સુધી સુષુપ્ત રહે અને અનુકૂળ સંયોગ મળતાં અંકુરિત થઈ વૃક્ષનું રૂપ ધારણ કરે છે, તેમ
ધર્મભાવનાનું મધુર ગુંજન 219