________________
કોડરમા તરફ પધારી રહ્યા છે. તેઓ હર્ષમાં આવી ગયા. તેમના મનમાં ભક્તિનો જુવાળ ઊમટ્યો. તેઓએ રજોડી પહોંચીને પોતાની ખાણ ઉપર પૂજ્ય મુનિરાજો તથા વિહારમાં ચાલતા સંઘનો બે દિવસનો લાભ લેવાની તત્પરતા બતાવી. રતિભાઈએ ખાસ વિનંતી કરીને પોતાને ત્યાં રોકાવાનું નક્કી કર્યું.
મુનિરાજો માટે વિહારનું ઘણું અનુકૂળ સ્થળ હતું. શ્રી સંઘ જ્યારે રતિભાઈની ખાણ પર પહોંચ્યો ત્યારે તેમનો અપૂર્વ ઉત્સાહ ઊભરાયો હતો. તેઓ આખા પરિવાર સાથે આવી ગયા હતા. રસોડું ખોલી દીધું હતું. વિહારી ભાઈઓ માટે બે દિવસના ભોજન ઉપરાંત દરેક પ્રકારની સગવડતા ગોઠવી હતી. “મુનિરાજો અહીં બિરાજે છે” એવું એક મોટું બેનર તેઓએ રસ્તા પર લગાવી દીધું હતું. બોર્ડ વાંચીને ઘણાં ભાઈબહેનો દર્શનાર્થે આવી ગયાં હતાં. બંને દિવસ પ્રવચન, ભજન તથા જાપનો કાર્યક્રમ રાખવામાં આવ્યો. - રતિભાઈ અબરખની ખાણ જોવા માટે મુનિરાજોને લઈ ગયા. બીજી ખાણ કરતા અબરખની ખાણ ઘણી વિચિત્ર હોય છે. વાંકોચૂંકો વળાંક લેતી, ગોળ ગોળ ફરતી ખાણ જમીનમાં ઊતરતી જાય છે. કોઈ એક મોટા અજગરની ગુફા જેવો ખાણનો દેખાવ હોય છે. પ્રકૃતિએ પોતાના ગર્ભમાં કરોડોનું અબરખ છુપાવીને રાખ્યું છે. અબરખની લાદી એકધારી ચારે તરફ ફેલાયેલી નથી હોતી, પરંતુ અબરખનો રેસિયો હોય છે. અર્થાત્ અબરખનો એક પ્રકારનો વાંકોચૂંકો જથ્થો ભૂમિના પેટાળમાં ગોઠવાયેલો હોય છે. જેમ જેમ આ જથ્થો વળાંક લે, તેમ તેમ આ ખાણ ખોદાતી જાય છે અને ઊંડાણમાંથી અબરખ નીકળતું જાય છે. ભાગ્ય સારા હોય તો અબરખની મોટી શીટો (sheets) હાથ લાગી જાય, જેનું મૂલ્ય લાખોમાં હોય છે. પરંતુ ભાગ્ય ખરાબ હોય અને આ રેસિયો એકાએક અટકી જાય, આગળ અબરખ ન મળે તો ઉદ્યોગપતિને લાખોનું નુકસાન પણ થઈ શકે છે.
અબરખ ભાગ્યનો ખેલ છે. રતિભાઈને પણ સારી એવી ખાણ હાથ લાગી હતી. અબરખ સારા પ્રમાણમાં નીકળતું હતું. મુનિરાજોને અબરખની ખાણ જોયા પછી લાગ્યું કે ખરેખર “બહુ રત્ના વસુંધરા” કહ્યું છે તે સાર્થક છે. કોડરમા ઃ
રતિભાઈની ખાણથી ૧૯૫૧ની છવીસમી ડિસેમ્બરે મુનિશ્રી કોડરમાં પહોંચ્યા. કોડરમા વસ્તુત: નાનું ગામ છે. તેની બાજુમાં મોટું શહેર ઝૂમરી તિલૈયા છે. રેલવે લાઇન પર કોડરમાં આવતું હોવાથી સ્ટેશનનું નામ કોડરમાં આપ્યું છે. અબરખનો અરબો-ખરબોનો વેપાર કોડરમાના નામે ચાલે છે, જેથી કોડરમાં વિશ્વવિખ્યાત બની ગયું છે અને ઝૂમરી તિલેયાને કોઈ જાણતું નથી.
સમેતશિખર તરફ પ્રયાણ I 197