________________
જીવનના કલ્યાણમંગલ માટે, વ્યક્તિને ઉર્ધ્વપંથના યાત્રી બનાવવા માટે પ્રેરણાના પ્રકાશ પાથરે છે.
અનાદિકાળથી આત્મા ઉપર લાગેલી કર્મરજને સાફ કરવાથી પ્રક્રિયા એટલે આત્મસુધારણા ! આત્મા પર કર્મ દ્વારા વિકૃતિ અને મલિનતાના થર જામ્યા છે, જેથી હું મારા આત્માના સાચા સ્વરૂપને જોઈ શકતો નથી. અપાર શક્તિના સ્વામી આત્માના દર્શન થઈ જાય તો સંસારના દુઃખો અને જન્મ-મરણની શૃંખલામાંથી મુક્તિ મળે.
આ સૂત્રોમાં ભગવાન મહાવીરે અધ્યાત્મ અને તત્વજ્ઞાનની વાતો સાથે વૈજ્ઞાનિક અનુબંધ વિચારનો અદ્ભુત સમન્વય કર્યો છે. મનોવિજ્ઞાન, શરીરવિજ્ઞાન અને પર્યાવરણને લગતી જે વિગતો દર્શાવી છે તે જોતાં ભગવાન મહાવીરમાં પરમ વૈજ્ઞાનિકના દર્શન થાય છે.
આગમ એટલે જિનેશ્વર ભગવાનનું પ્રવચન, મોક્ષમાર્ગનું નિરૂપણ અને આત્મવિદ્યાનો મૂળ સ્ત્રોત છે. જિનાગમ અધ્યાત્મ જ્ઞાનનો તો અનુપમ કોષ છે જ, ઉપરાંત વિશ્વની તમામ વિદ્યાઓનો અજોડ સંગ્રહ છે.
ભૌતિકવિજ્ઞાન, શરીરવિજ્ઞાન, ખગોળ, ભૂગોળ, રાજ્યશાસ્ત્ર, ગણિત, અર્થશાસ્ત્ર, જ્યોતિષ, કલાઓ અને વિવિધ ક્ષેત્રના જ્ઞાનનો મહાસાગર છે.
આગમ, અહિંસા, સંયમ અને તપ તરફ જીવનું પ્રયાણ કરાવનાર છે. આ= આત્મા તરફ ગમ=ગમન કરાવે તે આગમ છે.
આગમશાસ્ત્રો જૈનશાસ્ત્રના બંધારણનો પાયો છે. જેના આગમરૂપી આ દસ્તાવેજમાં જ્ઞાન, દર્શન અને ચરિત્ર રૂપ ત્રિરત્નની માલિકી આપવાના સિદ્ધાંત છે, નિયમો અને આચારોનું માર્ગદર્શન આપવામાં આવેલ છે. એમાં જણાવેલ આચારપાલન માનવીની આત્મસુધારણા અવશ્ય કરાવી શકે.
ગણધર ભગવંતો તીર્થંકર પ્રભુના શ્રીમુખે ત્રિપદી સાંભળી, અંગસૂત્રોનો આધાર લઈ આચાર્ય ભગવંતોએ રચેલા શાસ્ત્ર જેમાં દ્વાદશાંગી રૂપ મૂળ બાર અંગસૂત્રો અભિપ્રેત છે.
દ્વાદશાંગીને સમવાયસૂત્રમાં “શાશ્વતી' કહી છે. તે ભૂતકાળમાં હતી, વર્તમાનમાં છે અને ભવિષ્યમાં પણ રહેશે. તેથી તે અચળ, ધ્રુવ, શાશ્વત, અક્ષય અને નિત્ય છે. એક અન્ય માન્યતા મુજબ આગમ સાહિત્યને ચાર “અનુયોગમાં વિભક્ત
= આગમ
