________________
यथा किराते दुर्योधनवर्णने"प्रसक्तमाराधयतु यथायथं,
विभज्य भक्त्या समपक्षपातया । गुणानुरागादिव सख्यमियिवान्,
न बाधतेऽस्य त्रिगरणः परस्परम् ॥”
अत्र नृपवर्णनमुक्तमिति । ८ कुमारवर्णने
शस्त्र-शास्त्र-कला - बलं - गुणाः उच्छ्रया राजभक्तिः सुगमतादिकं वर्ण्यते । यथा
द्रष्टिस्तृरणीकृत जगत्त्रयसत्त्वसारा,
धीरोद्धता नमयतीव गतिर्धरित्रीम् । कैमारकेऽपि गिरिवद्गुरुतां दधानो,
वीरो रसः किमयमेत्युत दर्प एव ॥
६- अमात्यवर्णने
नीतिशास्त्रं, शक्तिशास्त्रं, धैर्य, बुद्धिः, गभीरता, प्रलोभत्वं, जनरागः विवेकिता वर्ण्य ते ।
१०- सेनापतिवर्णने
यथा
"सेनापतौ राजभक्तिः नीतिशास्त्रमभीरुता । संगरे विजयोऽभ्यासे, वाहने कुशलव्रती ॥१॥"
साहित्यरत्नमञ्जूषा - २४६
