________________
जगणः भगणः | जगणः भगणः | जगण: भगणः | ल,
64
अश्व
ललितं तिरय |
| महान्ध कूपम | समान्ध | कारभ रदुर्विलोकम| तु । छन्दः
111 isi SIL isi Sulisi sii s
३ 'मत्ताक्रीडम्' वृत्तं कथ्यते--
तस्य लक्षणमाह
"मत्ताकोडं वस्विष्वाशायतिमयुगगयुगमनुलघुगुरुभिः।" भगणद्वयेन गुरुद्वयेन मनुलघुभिः चतुर्दशभिः लघुवर्णैः एकेन गुरुणा च यस्य चरणो निबन्धो भवेत् तत् मत्ताक्रीडं नाम वृत्तं भवति। अत्र वसुभिः अष्टाभिः इषुभिः पञ्चभिः आशाभिः दशभिरिति बोध्यम्। अन्यच्च पञ्चभिरक्षरैः पञ्चदशभिरक्षरैः यतिर्भवतीति विज्ञेयम् ।
तस्योदाहरणं यथामुग्धोन्मीलन्मत्ताकोडं मधुसमयसुलभमधुरमधुरसाद् , गाने याने किञ्चित्स्पन्दत् पदमरुणनयनयुगलसरसिजम् । रासोल्लास - क्रीडत्कम्रवजयुवतिवलयविहित - भुजरसं , सान्द्रानन्दं वृन्दारण्ये स्मरत हरिमनघचरणपरिचयम् ॥
साहित्यरत्नमञ्जूषा-७४
