SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 245
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २०४ सोमसेनभट्टारकविरचित अनिधाय मुखे पर्ण पूगं खादति यो नरः।। सप्तजन्म दरिद्रः स्यादन्ते नैव सरेज्जिनम् ॥ २३३ ॥ जो मनुष्य मुखमें पान न रखकर सिर्फ सुपारी खाता है वह सात जन्म तक दरिद्री होता है और मरणके समय परमात्माका नाम-स्मरण भी नहीं कर पाता ॥ २३३॥ पञ्च सप्ताष्ट पर्णानि दश द्वादश वाऽपि च । दद्यात्स्वयं च गृह्णीयादिति कैश्चिदुदाहृतम् ॥ २३४॥ पांच, सात, आठ, दश अथवा बारह पान दूसरोंको दे और इतने ही आप खावे-ऐसा भी किसी किसीका कहना है ॥ २३४ ॥ प्रथमः कुरुते व्याधि द्वितीयः श्लेष्मकारकः । तृतीयो रोगनाशाय रसस्ताम्बूलजो मतः ॥ २३५॥ पानका पहला रस (पीक ) व्याधि पैदा करता है, दूसरा रस श्लेष्म ( कफ ) लाता है और तीसरा रोग नाश करता है ॥ २३५ ॥ तर्जन्या चूर्णमादाय ताम्बूलं न तु भक्षयेत् । मध्यमाङ्गुल्यङ्गुष्ठाभ्यां खादयेच्चूर्णलोहितम् ॥ २३६ ॥ तर्जनी ( अंगूठेके पासकी) उंगलीसे चूना लगाकर पान न खावे, किन्तु बीचकी उंगली और अंगूठेसे चूना लगाकर पान खावे ॥ २३६॥ ताम्बूलं कटु तीक्ष्णमुष्णमधुरं क्षारं कषायान्वितं । वातघ्नं कफनाशनं कृमिहरं दुर्गन्धिनिर्णाशनम् ॥ वक्त्रस्याभरणं विशुद्धिजननं कामाग्निसन्दीपनं । ताम्बूलस्य सखे त्रयोदश गुणाः स्वर्गेऽपि ते दुर्लभाः॥ २३७॥ पान कडुआ, तीक्ष्ण, उष्ण, मधुर, खारा और कषैला होता है । यह बात, कफ, कृमि ( पेटके जंतु ) और दुर्गन्धिको दूर करता है, मुखकी शोभा है, विशुद्धि पैदा करने वाला है और कामाग्निको दीपन करने वाला (बढ़ाने वाला ) है । हे मित्र ! पानमें ये तेरह गुण होते हैं । इनका स्वर्गमें भी मिलना कठिन है ॥ २३७॥ मृताशौचगते श्राद्धे मातापितृमृतेऽहनि। उपवासे च ताम्बूलं दिवा रात्री च वर्जयेत् ॥२३८ ॥ मरणका सूतक प्राप्त होनेपर, अपने माता पिताके श्राद्धके दिन और उपवासके दिन, दिन और रातमें पान न खावे ॥ २३८ ॥ पात्रदाने जिनार्चायामेकभक्तवतेऽपि वा।। पारणादिवसे शुद्धे भुक्तेरादौ विवर्जयेत् ॥ २३९ ॥
SR No.023170
Book TitleTraivarnikachar
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSomsen Bhattarak, Pannalal Soni
PublisherJain Sahitya Prasarak Karyalay
Publication Year1924
Total Pages440
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size36 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy