SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 104
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ असे नामिका, स्वेठीले छातीका, हाथके अबभामसे दोनों भुजाओंका और पूरे हाथ मस्तकका स्पर्श करे ॥६५॥६६॥ ६७॥ आचमनेऽङ्गभेदास्तु चैते द्वादशधा मताः । क्रियाभेदास्तथा झेयाः पञ्चदशेति संख्यया । ६८ में आचमन करनेमें थे नीचे लिखे बारह अंग माने गये हैं । तथा पन्द्रह तरहकी क्रियाएँ मानी गई हैं । ६८॥ भुजद्वयशिरोनाभिमुखरन्ध्राणि सप्तधा । वक्षश्च द्वादशाङ्गानि प्रोक्तानि श्रीजिनाम।। ६९।। दोनों भुजाएँ, दोनों नाकके छेद, दोनों आँखें, दोनों कान, मुख, मस्तक, नाभि और छाती ये बारह अंग जिनागममें कहे गये हैं ।। ६९ ॥ एतेष्वङ्गेषु प्रस्वेदो जायते श्रमयोगतः। विण्मूत्रोत्सर्जने भोमे भोजने ममनादिषु ।।७।। टट्टी-पेशाब करते समय, स्त्री-संभोग करते समय, भोजन करते समय तथा सोने-उठने, चलनेफिरने आदि क्रियाओंके करते समय श्रम पड़नेसे इन अंगोंमें पसीना आदि उत्पन्न होता रहता है ॥ ७० ॥ श्रोत्रचक्षुर्मुखप्रापकक्षाकुक्षिषु नाभिषु । स्रावो जातो यतस्तस्माचाचमनं क्रियते पुनः ॥ ७१ ॥ कान, आँख, मुख, नाक, पसवाड़े, कूख और नाभि इन स्थानोंसे पसीना आदि मल झरता रहता है इसलिए बार बार आचमन किया जाता है ॥ ७१ ॥ आचम्यैवं कुशं कृत्वाऽनामिकायां सुनिर्मलम् । नासायं च तयाङ्गुष्ठकेन धृत्वा विधानतः ॥ ७२ ॥ कुम्भकः पूरकश्चैव रेचकश्च विधीयते । अन्तस्थं सकलं पापं रेचकात्क्षयमाप्नुयात् ॥ ७३ ॥ इस प्रकार आचमन कर, अनामिका उँगलीमें डाभकी मुद्रा पहन कर, उस अनामिका और .. अँगूठेसे विधिपूर्वक नाककी अनीको पकड़कर कुंभक, पूरक और रेचक करे । इसी कुंभक, पूरक और रेचकके करनेको प्राणायाम कहते हैं । तथा रेचकके करनेसे आत्मामें बैठे हुए सारे पाप नष्ट हो
SR No.023170
Book TitleTraivarnikachar
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSomsen Bhattarak, Pannalal Soni
PublisherJain Sahitya Prasarak Karyalay
Publication Year1924
Total Pages440
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size36 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy