________________
અનંતા છે. જીવ ઉત્થાનાદિ ક્રિયા કરે છે. જીવનું લક્ષણ ઉપયોગ છે. આકાશના બે ભેદો -૧. લોકાકાશ, ૨. અલોકાકાશ. લોકાકાશના તથા જીવાજીવના દેશ પ્રદેશ છે. એમ અરૂપી પદાર્થોનું વર્ણન કરી રૂપી અજીવના ૧. સ્કંધ, ૨. સ્કંધનો દેશ, ૩. સ્કંધનો પ્રદેશ, ૪. પરમાણુ-પુગલ એમ ચાર ભેદો કહ્યા છે. અરૂપી અજીવના પાંચ ભેદો અને અલોકાકાશ અજીવ દ્રવ્યનો દેશ છે, અગુરુલઘુ છે. તથા લોકાકાશમાં વર્ણાદિ નથી. પછી ધમસ્તિકાય વગેરેનું પ્રમાણ તથા સ્પર્શના જણાવી કહ્યું કે ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને એક જીવ એ ત્રણે પદાર્થોના પ્રદેશો લોકના પ્રદેશો જેટલા છે. તથા ધર્માસ્તિકાયનો સાધિક અર્ધ ભાગ એટલે અડધો ઝાઝેરો ભાગ અધોલોકને અડકે છે. તિછ લોક ધર્માસ્તિકાયના અસંખ્યાતમા ભાગને તથા ઊર્ધ્વલોક તેના લગાર ઓછા અર્ધા ભાગને અડકે છે. પછી ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને લોકાકાશની સાથે રત્નપ્રભાદિ સાતે નરક પૃથ્વીની જંબૂતી પાદિક દ્વીપ સમુદ્રની ને સૌધર્મ દેવલોકાદિથી માંડીને સિદ્ધશિલા સુધીના પદાર્થોની સ્પર્શના વગેરે વિસ્તારથી સમજાવીને અંતે આની બીના ટૂંકામાં જણાવનારી સંગ્રહગાથા કહી છે.
બીજા શતકની સજwય ભાનવિજ્યકૃત) શ્રતધરા મૃતબલઈ જે વદે તસ ભરે કેવલી સાખિ રે ઈતિ શ્રુતજ્ઞાની આરાધીઇ કેવલી પરિજિન સાખિ રે... ધન્ય. ૧ ધન્ય જગિ શ્રતધરા મુનિવરા તસ ઉપાસક પણ ધન્ય રે પૃચ્છક કથક સરિખઈ મિલઈ ધર્મિ મન હુઈ પરસન રે... ધન્ય તુંગીઆ નામિ નગરી હવી ધણ કણ જિહાં ભરપૂર રે સુસમણોપાસકા તિહાં બહુ ઋદ્ધિપરિવાર જસ ભૂરિ રે... ધન્ય. ૩ જાણ નવ તત્ત્વના ભાવીયા જિનમતઈ જેહ નિસંક રે અરથ નિશ્ચય કરી ધારતા પરમત તણી ન ઈહાં કંખ રે... ધન્ય. ૪ સુરગણાં પણિ નવ લાવીયા મોકલ્યાં જસ ગૃહ દ્વાર રે પૂર્ણ પોસહ ચઉ ઉપવીના પાલતા નિતુ વ્રત બાર રે... ધન્ય ૫ સાધુનૈ નિતુ પડિલાભતા જિનમત રંજિત મીજરે એકદા થિવિર સમોસરિયા પાસ સંતાનીયા તિહાં જ રે... ધન્ય ૬ જાતિ કુલ રૂપ બલ તપ વિનય લાજ જ્ઞાનાદિ સંપનરે " જિય કષાયા જિય ઇંકિયા જિય પરીષહ દઢ મન રે... ધન્ય. ૭ શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના