Page Text
________________
ગુજરાતી પ્રશ્નોત્તર
૧૬૫ પ્રશ્ન-૯૭૫ – અરે ! ભલામાણસ! બહુ બહુવિધ-ક્ષિપ્ર-અનિશ્ચિત-અસંદિગ્ધ-ધ્રુવ-સેતર વસ્તુ ગ્રહણમાં પૂર્વે અહીં જ અવગ્રહાદિ અનુજ્ઞાત છતે એક શ્રતમાં ઉપયોગ બહુતા કહેલી જ છે એટલે તમારે “પવઘુમાંવેજ્ઞા” વગેરેમાં પૂર્વે સિદ્ધ કરેલું ફરી સાધવા જતાં સિદ્ધ સાધન દોષ જ આવે છે ને?
ઉત્તર-૯૭૫ – તે બહુ-બહુવિધાદિરૂપ વસ્તુના અનેક પર્યાયોને સામાન્યરૂપે ગ્રહણમાત્ર જ છે. જ્ઞાનમાં ઉપયોગ યોગ્યતા માત્રની વ્યવસ્થાપના જ છે. પરંતુ એક વસ્તુમાં એક કાળે અનેક ઉપયોગો ક્યાંય નથી, ક્રમથી જ ઉપયોગી હોય છે.
પ્રશ્ન-૯૭૬ - હે આચાર્ય! જો એક સાથે અનેક અર્થોનું ગ્રહણ તું પણ માને છે તો શીતઉષ્ણ બંને ગ્રહણ કરતાં શું દોષ છે? કે જેથી ગંગના મતને દુષિત કરાય છે?
ઉત્તર-૯૭૬ – એવું કોણ કહે છે કે એક સાથે અનેકના ગ્રહણમાં દોષ છે? એક સાથે પણ સમાન્યરૂપે સેના વન-ગામ-નગરાદિ જેમ અનેક અર્થો ગ્રહણ કરાય છે એ અમે નિવારતા નથી, અહીં ફક્ત અનેક ઉપયોગમાં આ વિચાર પ્રસ્તુત છે, તે ઉપયોગ એકવારમાં એક જ હોય છે અનેક નહિ.
પ્રશ્ન-૯૭૭ – જો સમક એક સાથે અનેક કાર્ય ગ્રહણ સ્વીકારતે છતે વળી પાછો આ કેવો એક-અનેક ઉપયોગ ભેદ છે કે જેથી ૩૩મોરારીયા નલ્થિ એમ કહો છો?
ઉત્તર-૯૭૭ – જે સામાન્ય ઉપયોગ છે તે એક ઉપયોગ કહેવાય છે. જેમકે લશ્કરની છાવણીનો ઉપયોગ. અર્થાત્ એક સાથે આ લશ્કરની છાવણી છે એમ સમાન્ય માત્ર ગ્રાહક જે ઉપયોગ છે તે એક ઉપયોગ કહેવાય છે. અને જે પ્રતિવસ્તુ આહાથીઓ, આ ઘોડા, આ રથો, આ પદાતિઓ, આ ખગ, ભાલાદિ, એવો વિભાગ-ભેદાધ્યવસાય તે અનેક ઉપયોગ.
પ્રશ્ન-૯૭૮ – એમ એક-અનેક ભેદમાં તમે એકસાથે શું નિષેધ કરો છો?
ઉત્તર-૯૭૮ – અનેક ઉપયોગો એક સાથે નથી હોતા એવો નિષેધ કરીએ છીએ અને જે સામાન્યથી અનેક અર્થોનું એક સાથે ગ્રહણ થાય છે તે વિરુદ્ધ નથી જ.
પ્રશ્ન-૯૭૯ – એક સાથે અનેક ઉપયોગના નિષેધ દ્વારા શું કહેવા માંગો છો?
ઉત્તર-૯૭૯ – કે આ રૂંધાવારાદિના ઉપયોગમાં એક સાથે અનેકાર્થગ્રહણ અમે અનુજ્ઞાત કરીએ છીએ. તે અનેકાર્થગ્રહણ પણ વાસ્તવમાં તો એકાWગ્રહણ જ છે. જે સામાન્ય રૂપથી છે. તાત્પર્યાર્થ-જે અનેકાર્થગ્રહણની અનુજ્ઞા છે તે સામાન્યરૂપને આશ્રયીને જ છે. વિશેષરૂપથી તો અનેકાર્થગ્રહણ નથી જ કારણ, એક કાળે એક જ વિશેષ ઉપયોગ હોય છે.
| SR No. | 023132 |
| Book Title | Visheshavashyak Bhashya Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parshwaratnasagar |
| Publisher | Chandraprabhu Jain Naya Mandir |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & agam_aavashyak |
| File Size | 29 MB |