________________
७६
अथ स्थानमुक्तासरिका
શરીરની ઉત્પત્તિ રાગ અને દ્વેષ આ બે સ્થાનથી થાય છે માટે બે કહ્યું છે. I॥૧૯॥ द्विस्थानकानुपातेन योग्यक्रियादिशमाह
प्रव्राजनमुण्डापनशिक्षणोत्थापनसम्भोजनसंवासस्वाध्यायोद्देशसमुद्देशानुज्ञालोचनप्रतिक्रमणातिचारनिन्दनगर्हणव्यतिवर्त्तनविशोधनाकरणाभ्युत्थानप्रायश्चित्तपादपोपगमन
स्थितयः प्राच्यामुदीच्यां वा ॥२०॥
प्रव्राजनेति, निर्ग्रन्थानां निर्ग्रन्थीनां वा रजोहरणदानेन प्रव्राजयितुं शिरोलोचनेन मुण्डयितुं ग्रहणशिक्षापेक्षया सूत्रार्थी ग्राहयितुमासेवनाशिक्षापेक्षया प्रत्युपेक्षणादि शिक्षयितुं महाव्रतेषु व्यवस्थापयितुं भोजनमण्डल्यां निवेशयितुं संस्तारकमण्डल्यां निवेशयितुं योगविधिक्रमेणाङ्गादि सम्यग्योगेनाधीष्वेत्युपदेष्टुं योगसमाचार्यैव स्थिरपरिचितं कुर्विदमिति समुद्देष्टुं सम्यगेतद्धराय, अन्येषाञ्च प्रवेदयेत्यभिधातुं गुरवेऽपाधरान्निवेदयितुं प्रतिक्रमणं कर्त्तुमतिचारान् स्वसमक्षं जुगुप्सितुं गुरुसमक्षञ्च तानेव जुगुप्सितुमतिचारानुबन्धं विच्छेदयितुमतिचारपङ्कापेक्षयाऽऽत्मानं विमलीकर्तुं पुनर्न करिष्यामीत्यभ्युत्थातुं प्रायश्चित्तं निर्विकृतिकादितपः प्रतिपत्तुं पादपोपगमनं प्रतिपत्तुं तत्राऽऽमरणं यावदनुत्सुकतया स्थातुञ्च पूर्वोत्तरा च दिक् कल्पत इति ॥ २० ॥
બે સ્થાનક ગ્રહણ કર્યા હોવાથી હવે યોગ્ય ક્રિયા અને તેને યોગ્ય દિશા કહે છે.
નિર્પ્રન્થ અને નિર્પ્રન્થીઓને પૂર્વ અને ઉત્તર દિશા સન્મુખ જ દીક્ષા દેવી આદિ કલ્પે છે.
(१) प्रप्राभ्न = दीक्षा आपवी, (२) भुएडापन = भाथानो सोय ४२वी, (3) शिक्षा सापवा માટે. ગ્રહણ શિક્ષાની અપેક્ષાએ સૂત્ર અને અર્થ શીખવાડવા, આ સેવન શિક્ષાની અપેક્ષાએ પડિલેહણ આદિ શીખવાડવા માટે, (૪) ઉત્થાપન ઉપસ્થાપના વડીદીક્ષા-મહાવ્રતોમાં સારી રીતે સ્થાપવા માટે, (૫) ભોજનની માંડલીમાં પ્રવેશ કરાવવા માટે, (૬) સંથારાની માંડલીમાં પ્રવેશ કરાવવા (બેસાડવા) માટે, (૭) સ્વાધ્યાયના ઉદ્દેશ એટલે કે યોગવિધિના ક્રમથી અંગ આદિ સૂત્ર ‘તું ભણ’ એમ ઉપદેશ કરવા માટે, (૮) સ્વાધ્યાયના સમુદ્દેશ-યોગની સામાચારીપૂર્વક જ તું આ સૂત્રોને સ્થિર પરિચિત કર એમ સમુદ્દેશ માટે, (૯) સ્વાધ્યાયની અનુજ્ઞા - તે પ્રમાણે તું આ સૂત્રોને ધારણ કર અને બીજાને સારી રીતે ભણાવ તે કહેવા માટે, (૧૦) આલોચન = ગુરૂને અપરાધ भाववा भाटे, (११) प्रतिभा ४२वा भाटे, (१२) स्वसमक्ष अतियारोनी निधा रवा भाटे, (१३) गु३नी समक्ष अपराधोनी गर्हा रवा भाटे, (१४) व्यतिवर्तन = अतियारना अनुबंधने છેદવા માટે, (૧૫) વિશોધન = અતિચારરૂપી કાદવમાંથી આત્માને શુદ્ધ કરવા માટે, (૧૬) ફરી
=