________________
છપ્પય ગાયકવાડ ઓરિયન્ટલ સિરીઝ (નં. ૧૩)માં, ઇસ્વીસન્ ૧૯૨૦માં "પ્રાચીન ગૂર્જર કાવ્ય સંગ્રહ" પ્રકાશિત થયેલ છે. સંપાદક સી. ડી. દલાલનો ઇ. સન્ ૧૯૧૮માં સ્વર્ગવાસ થવાથી, તેના ઉપર નોટ, પ્રસ્તાવના કે ઉપોદ્દાત વિના એ પ્રગટ થયેલ છે, તેમાં (પૃ. ૧૧ થી ૨૭) આ ઉપદેશમાલાના કથાનક છપ્પય ૮૧ - વસંમત્તિ-વાય-છપ્પય પ્રકાશિત થયેલ છે, તેના પ્રારંભનો છપ્પય આ પ્રમાણે છે –
'विजय नरिंद जिणिंद वीर-हत्थिहिं वय लेविj, धम्मदास गणि-नामि गामि नयरिहिं विहरइ पुणु; नियपुत्तह रणसीह राय-पडिबोहण-सारिहिं, करइ एस उवएसमाल जिण-वयण-वियारिहिं; सय पंच च्याल गाहा-रयण-मणिकरंड महियलि मुणउ,
सुह भावि सुद्ध सिद्धंत-सम सवि सुसाहु सावय सुणउ. १' - તેના અંતમાં ૮૧ માં છપ્પયમાં કવિએ પોતાને રત્નસિંહસૂરિના શિષ્ય (ઉદયધર્મ ?) તરીકે ઓળખાવ્યા છે -
'इणि परि सिरि उवएसमाल-कहाणय, तव-संजम-संतोस-विणय-विज्जाइ पहाणय; सावय-संभरणत्थ अत्थ-पय छप्पय-छंदिहि, रयणसीहसूरीस-सीस पभणइ आणंदिहिं; अरिहंत-आण अणुदिण उदय धम्म-मूल मत्थइ हउं, મો ભવિય ! મત્તિ-સત્તિહિં સંત સયન નચ્છિત્નીના નહર |’
બાલાવબોધ આ ઉપદેશમાલાનો બાલાવબોધ ગૂર્જરભાષામાં તપાગચ્છીય દેવસુન્દરસૂરિના શિષ્ય શ્રી સોમસુંદરસૂરિજીએ વિ. સં. ૧૪૮૫માં રચ્યો હતો.
તેમ જ બીજા કેટલાક મુનિવરોએ અવચૂરિ, બાલાવબોધના રૂપમાં ૧૬મી, ૧૭મી સદીમાં પ્રયત્ન કર્યો જણાય છે.
ઉપસંહાર સેંકડો વર્ષોથી જૈનસંઘમાં સિદ્ધાંત તરીકે બહુમાન્ય થયેલ ધર્મદાસ ગણિની પ્રા.
20 ,
