________________
आओ संस्कृत सीखें
e
चिन्त् धातु के रूप
13
चिन्तयामि
चिन्तयावः
चिन्तयसि चिन्तयथः
चिन्तयति चिन्तयतः
-
2. दसवें गण का इ प्रत्यय लगने पर धातु के उपांत्य ह्रस्व नामि स्वर का गुण
होता है ।
चुर् + इ =
चोरि
चोरि + अ + ति
चोरे + अ + ति
चोरय् + अ + ति = चोरयति
वृद्धि ताडि + अ + ति ताडे + अ + ति
चोरयामि
चोरयावः
चोरयामः
चोरयसि
चोरयथः
चोरयथ
चोरयति
चोरयतः
चोरयन्ति
3. दसवें गण का 'इ' प्रत्यय लगने पर धातु के उपान्त्य अ तथा अन्त्य ह्रस्व या दीर्घ नामि स्वर की वृद्धि होती है ।
4. अ की वृद्धि आ, ॠवर्ण की वृद्धि आर्, इ वर्ण की वृद्धि ऐ तथा उ वर्ण
की वृद्धि औ होती है ।
5. उदा. तड् + इ + ति
चिन्तयामः
चिन्तयथ
चिन्तयन्ति
ताडय् + अ + ति = ताडयति
6. कथ्, गण्, रच्, स्पृह और मृग् तथा अन्य कुछ धातुओं को 'इ' प्रत्यय
लगने पर गुण तथा वृद्धि नहीं होती है ।
उदा. कथ् + इ + अ + ति = कथयति
गण् + इ + अ + ति = गणयति रच् + इ + अ + ति रचयति स्पृह् + इ + अ + ति = स्पृहयति
=
मृग् + इ + अ + ति
मृगयति
=