Page Text
________________
શ્રાવકધર્મવિધિપ્રકરણ
ડ6
હતુઓની પરંપરાથી પ્રાપ્ત કરેલું જ હોય છે. પ્રતિનિયત હતુઓની પરંપરાથી પ્રાપ્ત કરેલા પ્રતિનિયત સ્વરૂપને પામેલી વસ્તુઓ આ “આ પ્રમાણે કેમ છે?' એવો પ્રશ્ન કરવાને યોગ્ય નથી.
તથા વસ્તુરૂપે સમાન હોવા છતાં અમુક પરમાણુ વગેરે વસ્તુઓ રૂપી કેમ છે? અને જ્ઞાન વગેરે અરૂપી કેમ છે? એવો પ્રશ્ન કોણ કરે? અર્થાતું કોઈ ન કરે. કારણ કે રૂપિપણું અને અરૂપિપણું વસ્તુનો સ્વભાવ છે. કહ્યું છે કે “અગ્નિ કેમ બાળે છે? અને આકાશ કેમ બાળતો નથી? એવો પ્રશ્ન કોણ કરે? અર્થાત્ કોઈ ન કરે.”
હવે ગ્રંથકાર બીજું ઉદાહરણ કહે છે:- એક પરમાણુથી પૂરાયેલા ક્ષેત્રપ્રદેશમાં બીજા એક-બે-ત્રણ વગેરે પરમાણુઓ કેવી રીતે સમાય? પરમાણુઓ આકાશમાં સર્વત્ર રહેલા હોવાથી જે ક્ષેત્રપ્રદેશમાં એક પરમાણુ છે તે જ ક્ષેત્રપ્રદેશમાં બીજા એક-બે-ત્રણ વગેરે પરમાણુઓ પણ રહેલા છે. એ કેવી રીતે ઘટે ?
પ્રશ્ન: ક્ષેત્રપ્રદેશમાં પૂર્વે જે પરમાણુ રહેલો છે તેનાથી બીજા પરમાણુઓ કે જે પરમાણુઓ તે જ ક્ષેત્રપ્રદેશમાં રહેલા છે તે નાના છે એથી એક ક્ષેત્રપ્રદેશમાં ઘણા પરમાણુઓ રહી શકે. ઉત્તર: એક પરમાણુથી બીજા પરમાણુ નાના નથી. બધા પરમાણુઓ સમાન છે. એક પરમાણુથી બીજા પરમાણુઓ જેમ નાના નથી તેમ મોટા પણ નથી.
પ્રશ્ન: એક પરમાણુમાં બીજા પરમાણુનો પ્રવેશ થઇ જાય, પરમાણુઓનો પરસ્પર પ્રવેશ થઇ જવાથી એક ક્ષેત્રપ્રદેશમાં અનેક પરમાણુઓ રહી શકે. ઉત્તર: એક પરમાણુનો બીજા પરમાણમાં પ્રવેશ થઈ શકતો નથી.
પરમાણુઓ એક-બીજાથી નાના-મોટા નથી અને પરમાણુઓનો પરસ્પર પ્રવેશ પણ થતો નથી. એથી એક પરમાણુથી ભરાયેલા જ પ્રદેશમાં અનંતા પરમાણુઓ કેવી રીતે રહી શકે? એક પરમાણુથી ભરાયેલા જ પ્રદેશમાં અનંતા પરમાણુઓ રહેલા છે એ નિશ્ચિત છે. કારણ કે લોકાકાશના પ્રદેશોથી પરમાણુઓ અનંતગણા છે. કહ્યું છે કે-“ધર્માસ્તિકાય અને અધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશો સમાન છે, અને તે બેના પ્રદેશોથી પરમાણુઓ અનંતગણા છે.” લોકાકાશના પ્રદેશો અસંખ્યાતા છે. આથી એક એક આકાશપ્રદેશમાં અવશ્ય અનંતા પરમાણુઓ રહેલા છે, એ સ્વીકારવું જોઇએ.
પ્રશ્ન: પરમાણુના વિભાગ થાય, એટલે પરમાણુઓ વિભાગથી એક પ્રદેશને પૂર્ણ કરે. ઉત્તર: જો પરમાણુના વિભાગ થાય તો પ્રદેશના પણ વિભાગો થવાનો પ્રસંગ આવે.આમ, એક પરમાણુથી પૂરાયેલા ક્ષેત્રપ્રદેશમાં બીજા પરમાણુઓ કેવી રીતે સમાય એવી દેશાંકા થાય એ સંભવિત છે.
અહીં શંકાનું નિરાકરણ આ પ્રમાણે જાણવું:- જો કે અહીં પરમાણુઓ એક બીજાથી નાના નથી, અને પરમાણુઓનો એક-બીજામાં પ્રવેશ પણ થતો નથી તો પણ પરિણામાંતરની
સત્રપ્રદેશ એટલે જેના બે ભાગ ન થઈ શકે તેવો નાનામાં નાના આકાશનો ભાગ.
| SR No. | 023116 |
| Book Title | Shravak Dharm Vidhi Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Velji Depar Haraniya Jain Dharmik Trust |
| Publication Year | 1996 |
| Total Pages | 186 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |