________________
૧૪૭
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
તો) વાસ્તવિક સામાયિક ન થાય. (૩૧૪) નિર્દોષ ભૂમિમાં આંખોથી જોયા વિના અને ચરવળ આદિથી પ્રમાર્જન કર્યા વિના (કાયોત્સર્ગ આદિ માટે) ભૂમિ આદિનો ઉપયોગ કરવાથી (જીવો ન હોવાથી કે તેના પુણ્યથી બચી જવાથી) હિંસા ન થાય તો પણ પ્રમાદથી (ઇ જીવરક્ષાની કાળજી ન હોવાથી ભાવથી હિંસા થવાથી) વાસ્તવિક સામાયિક કર્યું ન કહેવાય. (૩૧૫) જે પ્રમાદી બનીને મારે સામાયિક ક્યારે કરવાનું છે- સામાયિકનો કાળ કયો છે, મેં સામાયિક કર્યું કે નહિ તે યાદ ન રાખે, તેનું કરેલું સામાયિક નિષ્ફળ જાણવું. (કારણ કે ધર્મના અનુષ્ઠાનોનું મૂળ સ્મૃતિ છે. જેમ મૂળ વિના વૃક્ષ ન હોય તેમ સ્મરણ વિના ધર્માનુષ્ઠાન પણ ન હોય.) (૩૧૬) સામાયિક કરીને તુરત પારે કે (વ્યાકુલચિત્તથી) ગમે તેમ અસ્થિરપણે કરે તે સામાયિક ઉપર બહુમાન ન હોવાથી સામાયિક શુદ્ધ થતું નથી.” (૩૧૭) [૬]
उक्तं सातिचारं प्रथमं शिक्षाव्रतम्। *सांप्रतं द्वितीयमाहदिसिवयगहियस्स दिसापरिमाणस्सेह पइदिणं जं तु । परिमाणकरणमेयं, अवरं खलु होइ विन्नेयं ॥९७॥
[दिग्व्रतगृहीतस्य दिक्परिमाणस्येह प्रतिदिनं यत्तु।
परिमाणकरणमेतदपरं खलु भवति विज्ञेयम्।।९७॥] "दिसिवय'' गाहा व्याख्या- दिग्वतमुक्तस्वरूपम्, तत्र गृहीतस्य दिक्परिमाणस्य दीर्घकालिकस्येति गम्यते, ‘इह' श्रावकधर्मे 'प्रतिदिनं' મ-દિવસમ્, પર્તવ્યોપત્નક્ષ પ્રતિપ્રદ , પુન: “પરિમારિdi' संक्षिप्ततरदिक्प्रमाणग्रहणमित्यर्थः, ‘एतत्' एवंविधं परिमाणकरणं 'अपरं' अन्यद्-द्वितीयं शिक्षाव्रतं देशावकाशिकं देश- दिव्रतगृहीतपरिमाणविभागेऽवकाशो देशावकाशः, तेन निर्वृत्तं देशावकाशिकं भवति विज्ञेयम्। इति गाथार्थः॥९७॥
અતિચાર સહિત પહેલું શિક્ષાવ્રત કહ્યું. હવે બીજું શિક્ષાવ્રત કહે છેઃ
(૨) દેશાવગાશિક શિક્ષાવ્રતઃ- છઠ્ઠા દિગ્દતમાં લાંબા કાળ સુધી લીધેલા દિશાપરિમાણનું પ્રતિદિન પરિમાણ કરવું (= સંક્ષેપ કરવો) તે દેશાવગાશિક નામનું બીજું શિક્ષાવ્રત જાણવું.(દશાવગાશિક શબ્દની વ્યુત્પત્તિ આ પ્રમાણે છે:-) દેશમાં = દિગ્ગતમાં
* 'અધુના'' મા