SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 257
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ [२०६] रसार्णवसुधाकरः -- यहाँ मृगया में अन्तरित (छिपी हुई दशरथ की प्रिय-विषयक रति) उनकी प्रियाओं के खुले हुए केशपाश की समानता करने वाले मयूरों के पूँछों को देखने के कारण उत्पन्न हो रही है। आध्यात्म स्वात्मप्रामाण्यमात्रम् । तेन यथा (शाकुन्तले ५/३१)-. कामं प्रत्यादिष्टां स्मरामि न परिग्रहं मुनेस्तनयाम् । बलवत्तु दूयमानं प्रत्यायतीव मे चेतः ।।374।। अत्र दुष्यन्तस्य निजचित्तसन्तापप्रत्यये शापविस्मृतायामपि शकुन्तलायां रतिः। आध्यात्म का अर्थ है स्वात्मप्रमाण। उस (आध्यात्म) से जैसे (अभिज्ञानशाकुन्तल ५/३१ में) भले ही (अपने द्वारा) मुनि की दुरदुराई गयी पुत्री पत्नी के रूप में याद नहीं आती, लेकिन बहुत उद्विग्न हो रहा मेरा दिल मुझे (उसे परिग्रह होने का) विश्वास दिला-सा रहा है।।374।। यहाँ दुष्यन्त का अपने चित्त के सन्ताप को शाप के कारण विस्मृत हुई भी शकुन्तलाविषयक रति है। विषया शब्दादयः। तत्र शब्देन यथा सखि! मे नियतिहतायास्तद्दर्शनमस्तु वा मा वा । पुनरपि स वेणुनादो यदि कर्णपथे पतेत्तदेवालम्।।375 ।। अत्र प्रागदृष्टेऽपि कृष्णे वेणुवादेन कामवल्या रतिः । विषय का अर्थ है 'शब्द' इत्यादि। शब्द से रति जैसे हे सखी! मुझ अभागिन को उस (कृष्ण) का दर्शन हो या न हो फिर भी यदि उनके बाँसुरी का स्वर मेरे कानों में पड़ जाय तो वही बहुत है।।375।। ___ पहले कभी कृष्ण को न देखने पर भी बाँसुरी के सुनने के स्वर से कामवली की कृष्ण के प्रति रति है। स्पर्शन यथा (विक्रमोर्वशीये १.११) यदयं रथसंक्षोभादंसेनांसो रथाङ्गसुश्रोण्याः । स्पृष्टः सरोमविक्रियमङ्कुरितं मनोभवेनेव ।।376।। स्पर्श से रति जैसे (विक्रमोर्वशीये १.११में )
SR No.023110
Book TitleRasarnavsudhakar
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJamuna Pathak
PublisherChaukhambha Sanskrit Series
Publication Year2004
Total Pages534
LanguageGujarati
ClassificationBook_Gujarati
File Size31 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy