________________
૧૦
તેમને પણ મરણ સમયે સમતા રહી શકતી નથી; કાઈ કાષ્ઠવાર કાઈ કાઈ જીવ સમ્યગૂદનપ્રાપ્ત મનુષ્યનેા સંસર્ગ પ્રાપ્ત થાય તા તેવા જીવ મરણ સુધારી લઈ શકે છે. મનુષ્યને માટે તેમ નથી; તે સ્વતંત્ર છે, વિચારશીલ અને વિવેકશીલ પણ છે. તેને શ્રદ્ધા અને શ્રુત એ ખેની પ્રાપ્તિ થઈ હાય તા તેવા જીવને આરાધના કરવાની મરણ સમયે તક મલી રહે છે.
અંત સમયે કરવાની આરાધનામાં નીચેના વિષયે સામાન્યતઃ ગણાય છેઃ (૧) પહેલાં લીધેલ વ્રતના અતિચારની આલેાયણ, (૨) ફરી નવેસર તેાચાર, (૩) ક્ષમાપના, (૪) અઢાર પાપસ્થાનકના ત્યાગ, (૫) ચાર શણ, (૬) દુષ્કૃતનદ્રા, (૭) સુકૃત્નુમેાદના, (૮) શુભભાવના, (૯) અનાન અને (૧૦) મહામત્ર-નવકારનુ સ્મરણ,
ભવ્ય જીવને આ સર્વ વસ્તુ સુલભ બને તદથે આ પર્યન્તસંગ્રહની સકલના કરી છે. તેમાં નીચે જણાવ્યાનુસાર ગ્રંથાને સાર અપાયા છે. કેટલાક ગ્રંથ મૂળ અને અર્થ સાથે પણ છે. અને કેટલાકના ટૂંકા અર્થ છે. જ્યારે કેટલાક વિસ્તારા પણ છે. ગ્રંથાના ક્રમ આ પ્રમાણે છેઃ (૧) નમસ્કાર-મહામત્ર (૨) ચતુઃશરણપ્રકીર્ણક, (૩) ભકતપરિજ્ઞાપ્રકીર્ણ (૪) આતુરપ્રત્યાખ્યાનપ્રકીર્ણ ક, (૫) સુધારાપારસી (૬) વીતરાગસ્તાત્ર પ્ર. ૧૭ (૭) પાપપ્રતિઘાત–ગુણબીજાધાન, ચતુ તિવક્ષામણાકુલક, (૯) પર્યન્ત-આરાધના (૧૦) ચાર શરણ, (૧૧) પદ્માવતીની આરાધના (૧૨) પુણ્યપ્રકાશ સ્તવન અને (૧૩) આત્મભાવના.
ક
(<)
ઉપર જે દશ વિષયેા જણાવ્યા છે તે ઉપરાક્ત તેર સંગ્રહમાં કાઈકમાં વિસ્તારથી અને કાઈકમાં સંક્ષેપથી આવી જાય છે; તેમ છતાં તેના કાંઇક ખ્યાલ આપવા ઉચિત લાગે છે.
