Page Text
________________
૧૩.
ગ્રંથ ભાગ-૧ રીવા જીવોનું જે શ્રુતજ્ઞાન તે સાદિ શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે.
| (૪) જે ભવ્ય જીવો સમક્તિ વગેરેને પામીને ગમે તેટલા કાળે કેવળજ્ઞાન , પામશે ત્યારે તેમના શ્રુતજ્ઞાનનો અંત થશે તે સપર્યવસિત શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે. તો (૧૧) ગમીકશ્રત - જે સુત્રોની રચનાને વિષે ગાથાઓ વગેરે ન આવતાં | એકસરખા પદો વારંવાર આવતા હોય તે શ્રુતજ્ઞાન ગમિક શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે. ક (૧૨) અગમીક શ્રુત :- જે સૂત્રોને વિષે એકસરખા પાઠોઆવતા ન હોય તે ભાગમીકશ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે. *|' (૧૩) અંગપ્રવિષ્ટકૃત :- જિનેશ્વર ભગવંતના અર્થથી કહેવાયેલ ત્રિપદીમાંથી ગણધર ભગવંતના આત્માઓ સૌથી પહેલાં જે ૧ર અંગની રચના કરે છે તે ટાંગપ્રવિષ્ટ શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય છે. કે (૧૪) અંગ. બાહ્ય શ્રુતજ્ઞાન - અંગ પ્રવિષ્ટ શ્રુતજ્ઞાન ઉપરથી તે સુત્રોને બાધ . ક પહોંચે એ રીતે બીજા બધા ગ્રંથોની જે રચના થયેલી હોય છે જેમકે બાર ઉપાંગ ૧૦ પન્ના એ સિવાયના પ્રકરણાદિ ગ્રંથો વગેરે અંગ બાહ્ય સૂત્ર કહેવાય
રે અથવા શ્રત જ્ઞાનના ૨૦ ભેદનું વર્ણન :| લબ્ધિ અપર્યાપ્ત સુક્ષ્મ નિગોદના જીવો ઉત્પતિના પહેલા સમયે વિદ્યમાન તેને - શ્રુતજ્ઞાનનો ક્ષપોયરામ ભાવ અક્ષરના અનંતમા ભાગ જેટલો રહેલો હોય છે, iી સર્વજઘન્ય શ્રુતજ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ ભાવ કહેવાય છે. તાત્પર્યાથ એ છે કે કોઈ .૪ પૂર્વી જીવ કિલષ્ટ કર્મને બાંધીને લબ્ધિ અપર્યાપ્તા સુક્ષ્મનિગોદ-ઉત્પત્તિના પહેલા સમયે ઉત્પન્ન થાય તથા કોઈ જીવો પૃથ્વીકાય આદિમાંથી આ સ્થાને ઉત્પન્ન માય તો બન્ને જીવોનું જધન્ય કૃતજ્ઞાન એકસરખું હોય છે. | અત્રે શ્રુતજ્ઞાનના ૨૦ ભેદોનું જે વર્ણન કરાય તે વિશેષજ્ઞાન પ્રાપ્તિ માટે એટલે કે જ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ ભાવ પેદા કરવા માટે જણાવેલ છે. ' (૧) પર્યાયશ્રત : સર્વ જધન્ય શ્રતજ્ઞાન-જ્ઞાની ભગવંતોએ જે કહેલું છે. તેમાં એક પર્યાય અધિક શ્રુતજ્ઞાનના ક્ષયોપશમ ભાવવાળા જીવોનું જે જ્ઞાન તે પર્યાયશ્રુત કહેવાય છે. પર્યાય એટલે જે જ્ઞાનના અંશને કેવળજ્ઞાની પણ એકના બે માગ કરી ન શકે તે પર્યાય કહેવાય છે. | (૨) પર્યાયસમાસ શ્રત - સમાસ એટલે અધિક એટલે કે જે જીવોને પર્યાયશ્રત રહેલું હોય છે તેનાથી ૨-૩-સંખ્યાતા-અસંખ્યાતા કે અનંતા પર્યાયોનું જે અધિકજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય તે પર્યાયસમાસકૃત કહેવાય.
(૩) અક્ષરકૃત :- કોઈપણ એક અક્ષરના જ્ઞાનનો ક્ષયોપશમભાવ પેદા થાય મને અક્ષરગ્રુત કહેવાય છે. | (૪) અક્ષર સમાસ શ્રત - બે, ત્રણ-ચાર ઈત્યાદિ વિશેષ અક્ષરોનું જે જ્ઞાન તે અક્ષર સમાસ શ્રુત કહેવાય છે.
(૫) પદઋત :- પદ એટલે વાકયને પુરું કરે તે પદ અત્રે લેવાનું નથી. પરંતુ આચારાંગ સૂત્ર ૧૮,૦૦૦ પદ વાળું હતું. તેમાંના ૧ પદનું સંપૂર્ણજ્ઞાન તેને જ્ઞાની ભગવંતો પદગ્રુત જ્ઞાન કહે છે. રત્નસારગ્રંથને વિષે ૫૧૦૮૮૬૮૪૦ (એકાવન
| SR No. | 023076 |
| Book Title | Karmgranth 1 Vivechan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahansuri |
| Publisher | Padarth Darshan Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 62 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |