________________
3४
પ્રવચન પહેલું
હાબાપછી શું થાય છે?” પેલો બાળક જિજ્ઞાસા બુદ્ધિથી માતાને પૂછે છે. માતા કહે છે, “બેટા ! પછી રામચન્દ્રજી ઋષિઓને કહે છે, "હે ઋષિમુનિઓ! આપ યજ્ઞ કરી રહ્યા છો, તો બાજુમાં આ હાડકાંનો ઢગલો કેમ પડ્યો છે ? યજ્ઞની આસપાસ તો પવિત્ર વાતાવરણ જોઈએ. અહીં આટલી અપવિત્રતા કેમ?...”
ઋષિઓ કહે છે, “હા...તમારી વાત સાચી છે; પરંતુ શું કરીએ અમે લાચાર છીએ. અસુરો આવીને યજ્ઞ કરી રહેલા અમારા અનેક ઋષિઓને ખતમ કરી નાંખે છે. એકને મારી નાંખે છે. અને એની જગ્યાએ આવીને બીજા ઋષિ બેસે છે. એ બીજા ઋષિની પણ હત્યા થાય છે અને ત્રીજા ઋષિ આવીને બેસે છે. એ ઋષિઓના માંસ-રુધિરનું અસુરો ભક્ષણ કરી જાય છે. અને હાડકા આકાશમાંથી નીચે નાંખે છે. એ હાડકાઓનો આ ઢગલો છે. આમ અસુરોએ અમારા અનેક પૂર્વજોને આ રીતે ખતમ કર્યા છે છતાં અમે આ યજ્ઞનું કાર્ય, હિંમત હાર્યા વગર, આગળ ધપાવ્યે જ જઈએ છીએ.” રામચંદ્રજી આ વાત સાંભળીને કંપી ઊઠે છે. એ કહે છે: “ઋષિવરો! તમે ગૃભરાઓ નહિ. એ આતતાયીઓને હું મારી હટાવીને જ જંપીશ. પછી આ૫ નિવિદને યજ્ઞ કરી શકશો.”
બા! પછી શું થયું? શું રામચન્દ્રજીએ એ અસુરોનો વધ કર્યો?” પેલો બાળક અતિ ઉત્કંઠાથી માને પૂછતો જાય છે.
જીજીબાઈ કહે છે, “હા! બેટા ! પછી? પછી રામે ધનુષ્ય ટંકાર કર્યો અને તે સઘળા અસુરોનો નાશ કર્યો અને ઋષિઓનું ભયંકર વિદન દૂર કર્યું...”
આ વાત સાંભળીને પેલા બાળકમાં શૂરાતન પેદા થઈ જાય છે. “મા! મા ! મારે રામ બનવું છે. તું મને કહે અત્યારે કોઈ અસુરો છે, જેને મારીને હું રામ બની શકું?”
આ વાત સાંભળીને જ જીજીબાઈની આંખમાં હર્ષનાં આંસુ છલકાઈ ઊઠે છે. એને અંતે પોતાની સાધનાની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થતી દેખાય છે. એ બાળકને કહે છે,
હા! બેટા! આજે પણ એક એવો અસુર છે. એનું નામ છે; ઓરંગઝેબ. એણે આપણું હિન્દુઓનું નિકંદન કાઢવાનું કામ શરૂ કર્યું છે. અને જે આપણે એને કબજે કરશું નહિ તો આપણી સંસ્કૃતિ ખલાસ થઈ જશે.”
એક દી ખરેખર એ જ બાળકે મોટા થઈને ઓરંગઝેબને જબ્બે કર્યો. એનું નામ હતું; શિવાજી!
એવી કહેવત પ્રચલિત થઈ છે કે, જે શિવાજી પાક્યા ન હોત તો કદાચ આજે તમારું નામ મહંમદ હોત અને તમારા મિત્રનું નામ રહેમાન હોત. અર્થાત આ ભારતીય સંસ્કૃતિનું રક્ષણ કરવા શિવાજીએ અદ્ભુત પરાક્રમ કર્યું હતું. અજૈનો