________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૬૯ કંટાળ્યા હો, તો તમે આ ઘટમાળથી છૂટવાનો જે સાચો અને શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે તેને પકડી લો. આ વિષચક્રમાંથી છૂટવાને કોઈ ઉપાય?
જ્યાં જીવન હોવા છતાં પાપ કરીને જીવવાનું નથી; જ્યાં જન્મ નથી અને મરણ પણ નથી; જ્યાં સદાકાળ જીવવાનું છે, એવું સ્થાન તમે જો ઈચ્છો છો, તો કોક સાધુ ભગવંતને પૂછો કે, “હે મહાત્મા! મારે પાપી જીવન જીવવું નથી તો પાપવિહોણું સદાબહાર જીવન જ્યાં છે એવા સ્થાનને પામવાનો ઉપાય શો? ઈચ્છા વિનાના જન્મ, પાપી જીવનો અને રિબામણા ભરેલા મરણોની કલ્પનાથી પણ હું જી ઊઠયો છું. મને પેલા માપદને પામવાનો ઉપાય બતાવો.”
... ત્યારે સંતો ઉપાય બતાવે છે કે, “જેને હવે જન્મ જોઈતો નથી તે બીજા જન્મ આપવામાં નિમિત્ત થવાનું બંધ કરે. કેમકે જે સંસારવાસ સેવવા દ્વારા બીજને જન્માવવાનું ચાલુ રાખે છે એના જન્મ બંધ થતા નથી. વળી તે બીજાઓને મારવાનું બંધ કરે; કેમકે જે બીજાઓને મારવાનું ચાલુ રાખે છે એના મરણ અટકતાં નથી. સંસારમાં રહેતો માણસ હાલતા-ચાલતા, ખાતા -પીતા, અનેક જીવોના મોત કરતો જ હોય છે, બીજાઓને મારનારો પોતે મરે જ છે.”
અને પાપવિહોણું જીવન જીવવું હોય તો, તે તો માત્ર વીતરાગ સર્વ પ્રરુપેલા મુનિજીવનમાં જ શક્ય છે. માટે જ જૈન શાસ્ત્રજ્ઞો મુનિજીવન ઉપર ખૂબ ભાર મૂકે છે. પરલોક સુધારવા ય મુનિ બને
આર્ય ધર્મો પણ આ જ સંદેશ આપે છે કે તમારે પરલોકને ય સુખી બનાવવો હોય તો આ જીવનને નિષ્પાપ જીવવું જ પડશે. હમણાં પરલોક (મોક્ષ) યાદ ન જ આવે તો ય તમારા આગામી જન્મને પણ સુધારવા માટે–સારી જગ્યાએ જન્મ લેવા માટે– પણ છેવટે સાધુ બનવું જોઈશે.
પરલોક અંગેની માન્યતાઓ આ દેશના લગભગ સર્વદર્શનમાં માન્ય હતી, અને માટે જ આઠ આઠ કન્યા સાથે જેના લગ્ન થયેલા એવા રાજકુમાર ગોપીચંદને પોતાની જ પત્ની સાથે વિલાસ કરતો જોઈને એની આર્ય – માતા રડી ઊઠી હતી. સાધુપણાને માર્ગ ન હોય તે?
સંસાર ત્યાગીને સાધુ થવું એ તો આ દેશને સર્વમાન્ય આદર્શ હતો. અને માટે જ અનેક ગૃહસ્થો સંસારનો ત્યાગ કરીને સાધુ બનતા.
જે ગૃહસ્થ માટે જિનોકત મુનિજીવનને માર્ગ ન હોત તો કોઈ નિમિત્તથી વિરકત બનતા ધર્મી ગૃહસ્થ ક્યાં જાત?
