________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિના સંદેશ
ગયા હતા. તે વખતે અનેક લોકોને ‘બાવા’ બની જતા જોઈને સરકારને એ નાટક બંધ કરાવવાની ફરજ પડેલી.
૨૧૭
આજે નાટકોની ધાર બભત્સતાની વાત જવા દો. પણ મંદિરોમાં ક્યારેક રાગના તાફાનો, કો’કના જીવનમાં જાગી પડતા હોય છે. કેવા ભયંકર આવી ગયા છે આ કાળ !
સંસારનો ત્યાગ ક્યારે કરવા ?
ખરેખર સસંસારના ત્યાગ તે બાળવયથી જ કરવા જોઈએ. અજૈન દર્શનામાં વૃદ્ધાવસ્થામાં વાનપ્રસ્થ સ્વીકારવાની વાત આવે છે. મીરાં કહે છે કે, ‘ઘડપણમાં ગોવિંદ ગાશું હો રાજ, ઘડપણમાં ગોવિંદ ગાશું.’ પણ આ વાત બરાબર જણાતી નથી. કારણ આયુષ્યના કોઈ જ ભરોસા નથી. કઈ ઘડીએ, કયારે, કોણ, મરી જાય એ કહી શકાય તેવું નથી. રે! માતાના ગર્ભમાં રહેલું બાળક પણ મરી જતું હોય છે. જન્મ પામ્યા બાદ પણ બાળ અવસ્થામાં કે, કિશોર અવસ્થામાં કે યુવાનીમાં પણ હજારો અને લાખો લોકો મરી જતા હોય છે. બધાને ઘડપણ આવે જ એવા નિયમ નથી.
...
બાર માસમાંથી ગમે તે માસ, સાત વારમાંથી ગમે તે વાર, અને એકથી અકત્રીશ તારીખમાંથી ગમે તે તારીખે મૃત્યુ આવી જાય, એવું બની શકે એમ છે. આપણા માથા ઉપર મૃત્યુની તલવાર સદા લટકી રહી છે. હવે આવી સ્થિતિમાં ઘડપણમાં ગાવિંદ ગાવાની વાત શી રીતે સંગત લાગે?
બળદીક્ષા પાછળનું ઊંડું રહસ્ય
આ જ કારણસર જૈનદર્શને સુપાત્ર આત્માએ માટે બાળ અવસ્થામાં દીક્ષા લેવાની વાત ઉપર ખૂબ ભાર મૂક્યો છે.
ઘણાં લોકો આવા પ્રશ્ન કરે છે કે, “બાળકને બાળ વયમાં દીક્ષા આપી દેવાથી તેને યુવાની આવતાં જ વિકારો જાગે અને પછી તેનું પતન થઈ જાય તા શું થાય?” પરંતુ આની સામે હું તે એમ કહેવા માગું છું કે બાળવયમાં દીક્ષા લેનારને માટે પતનની શક્યતા ઘણી ઓછી છે.
જો નહિ પરણેલાઓ માટે કે બાળકોને માટે દીક્ષા લીધા બાદ યૌવનમાં પતનના ભય ઊભા થતા હોય તે પરણેલાઓ માટે તે વધુ જોખમ ઊભું થાય છે. બાળદીક્ષિતાને તા યૌવનમાં કદાચ અનાદિકાલીન વાસનાઓના સંસ્કારોના જોરે ‘એમાં શું હશે?” એવું કૂતુહલ ઉત્પન્ન થાય. પરંતુ એ કૂતુહલ તો શાની ગુરુઓના સદુપદેશથી કે તપ - ત્યાગાદિના જીવન-દ્રારા કે શાસ્ત્રોના સ્વાધ્યાય વગેરે દ્વારા સામાન્યત: શમી જાય છે.
