________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૪૯ વર્તાવ રાખી શકે છે. આઈસક્રીમની પાર્ટીઓમાં જાવ કે બેરોય હોટલમાં જાવ બધે જ હસતા ખીલતા રહી શકે છે. પરંતુ ઘરની અંદર આવા માણસેને ક્રોધ અને આવેશ સિવાય બીજી કઈ ભાષામાં બોલતા જ આવડતું નથી. આ કેવી કમનશીબી કહેવાય ?
સમાજની અંદર એટલી બધી હદ સુધી આવી ખરાબીઓ વ્યાપી રાકી છે કે માટે જ મારે આ રામાયણમાં તમારી રામાયણો અંગેય સાફસૂફી કરવી પડે છે. અને કેટલીક સાફ સાફ વાત જણાવવી પડે છે. માનસરોવરે પવનંજ્યને પડાવ
પવનંજ્યના સુષુપ્ત અંતરમાં આ વાત જડાઈ ગઈ હોવી જોઈએ કે જો અંજના ખરેખર કુલટા હોત તો એ માંમાં પાન ચાવતી હોત. આંખે અંજન હોત. હસતી અને ખિલતી હોત. ખુશખુશાલ હોત. પરંતુ એનાથી તો સાવ ઊલટું જ એના દેહ પર જણાતું હતું. પણ જાણે પાછા પવનંજયનો વિચાર વળાંક લેતો હશે અને એ બોલી ઊઠતો હશે. “પણ. ના.. તેથી શું? કુલટાને તો બધાજ ચાળા કરતા આવડતા હોય છે.”
પતિએ કરેલી પોતાની અવગણનાને કારણે અંજનાના દુ:ખનો કોઈ પાર ન રહ્યો. એ અંત:હમાં જઈને જમીન ઉપર પટકાઇ પડી.
પવનંય માન સરોવરે આવ્યો અને સાંજના સમયે ત્યાં જ પોતાનો નિવાસ નાંખ્યો. પવનંજય વિદ્યાધર હતો. આથી વિદ્યાશકિતના બળે તેણે એક પ્રાસાદ ઊભું કર્યો.
સર્ય અસ્ત પામી ગયો અને જાણે પવનંજ્યને જીવનને સમૂળગું ફેરવી નાંખતું એક પરિવર્તન બિન્દુ પ્રાપ્ત થઈ ગયું. પવનંજયને પ્રાપ્ત થતું પરિવર્તન બિન્દુ
અચાનક પવનંજ્યના કર્ણપટલ ઉપર કોઇ પક્ષીની તીણી ચીસો અથડાય છે. પવનંજ્ય વિચારે છે: કોની આ ચીસો હશે?
પલંગ ઉપર બેઠેલા પવનંજયે જોયું તો એક ચક્રવાકી તેની નજરે ચઢી. પોતાના પતિ ચક્રવાકના વિરહની પીડાથી એનું અંતર પીડિત હતું. આખો દિવસ ચક્રવાક સાથે જ ગુજારવા છતાં જેવો સૂર્યાસ્ત થાય કે તરત જ એ બને પંખીડા અવશ્ય છૂટા પડી જ જાય. જાણે કુદરતને એવો કાનૂન છે.
આથી જ ચક્રવાકી ચીસ પાડી રહી હતી. ચક્રવાકના વિરહથી પીડાતી, ચક્રવાકી મૃણાલ લતાને ખાતી નથી. શીતળ જળથી પણ જાણે પરિતાપ પામી રહી છે. ચન્દ્રની યોસ્ની પણ જાણે એને અગ્નિજવાળા લાગી રહી છે.
આમતેમ દોડતી, અથડાતી, કૂટાતી તથા કારમી અને કરૂણ ચિચિયારીઓને પાડતી ચક્રવાકીને જોતાં જ પવનંજયના અંતરમાં એક વિચાર ઝબૂકી ગયો: “ આ ચક્રવાકી આ બે દિવસ પોતપોતાના પતિ સાથે ક્રીડા કરે છે. છતાં રાત્રિ માત્ર પણ તેનો વિરહ ખમી શકતી નથી. ઓહ! તો પેલી અંજનાનું શું થતું હશે? લગ્નની પહેલી જ રાત્રિથી મેં તેનો પરિત્યાગ કરી દીધો હતો. તેણે મારે માટે પરસ્ત્રી ન હોય! એનું કલ્પાંત કર્યું હશે? એના રૂંવે રૂંવે કેટલી તીવ્ર વ્યથારનો હશે? લાખ લાખ ડંખ એને કેવા ભેાતાં હશે? . અરે! પણ એ તો કુલટા હતી .. મેં તો અને પરપુરુષની અનુરાગિણી માનેલી. તો શું મારી ભૂલ થાય છે?