________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૨૫ સવારે પિતાના મિત્ર પ્રહસિતને કહે છે કે, “હે મિત્ર! મારે અંજના સાથે પરણવું નથી. એક સામાન્ય નોકર પણ જો શેઠ પરત્વે શ્રદ્ધા-સદભાવ ધરાવતો ન હોય તો કોઈ વાર આપણને મુશ્કેલીમાં મૂકી દે છે; તો આ તો સ્ત્રીની જાત! એનો શો ભરોસો ! ચાલ.. મિત્ર! આને તજીને આપણે આપણી નગરીમાં પાછા ચાલ્યા જઈએ.”
આ પ્રમાણે કહીને પવનંજયે જ્યારે ચાલવા લાગ્યો ત્યારે પ્રહસને તેને પકડી લીધો. અને એને સમજાવવા લાગ્યો કે, “હે મિત્ર! જે કાર્ય આપણે સ્વીકાર્યું હોય એને પશુ ઉલ્લંઘી જવું એ મોટા પુરુષને છાજતું નથી. તો સદા અનુલ્લંઘનીય આપ- એવા ગુરજનોએ (વડીલોએ) જે કાર્ય સ્વીકાર્યું હોય એને ફગાવી દેવાનું અકાર્ય આપણાથી કેમ થાય? વળી અંજના તો સર્વથા નિર્દોષ છે. તારા માતા અને પિતા જગતમાં “મહાત્મા' તરીકે પંકાયેલા છે. આમ છતાં હે મિત્ર! તું તારી સ્વછંદ વૃત્તિથી અહીંથી ચાલ્યા જવાનો વિચાર કરે છે તો તને શરમ નથી આવતી? તારે શું તેઓને જગતમાં બદનામ કરવા છે?”
આવી રીતે મિત્ર પ્રહસિત પવનંજયને સખત શબ્દોમાં જણાવ્યું એટલે મુશ્કેલીથી પવનંજય માન્યો અને ત્યાં રોકાઈ ગયો. આવા નિર્દોષ ખૂન કરો મા..
અંજના સર્વથા નિર્દોષ હોવા Mાં એને આડકતરી રીતે પણ ‘કુલટા' જેવી ગણીને તેના ઉપર પવનંજયે આ પ્રકારને જે આક્ષેપ કર્યો, એને હું આજની ભાષામાં નિર્દોષ ખૂન કહું છુ.
વર્તમાન સમાજમાં પણ આવા પ્રકારના નિર્દોષ ખૂન' ભારે મોટી સંખ્યામાં ચાલે છે. આ પૂનમાં રામપુરી ચપ્પાની જરૂર પડતી નથી. એનાથી લોહી પણ નીકળતું નથી. અને માણસ મરી પણ જતો નથી. વગર ચપ્પાએ, વગર લોહી કાઢે, અને વગર મોતે માણસ આવા પ્રકારના નિર્દોષ ખૂન દ્વારા બહુ બરાખે રીતે મરી જતો હોય છે. જીવતો રહેવા માં લોકોમાં એની પ્રતિષ્ઠા અને આબરૂને એવો ભયંકર ધકકો પહોંચી જાય છે કે સમાજમાં એને જીવવું વસમું થઈ જાય છે.
આવા ખૂનને હું નિર્દોષ' એટલા માટે કહું છું કે આવા ખૂનના કેસો કોર્ટમાં ચાલતા નથી. કોર્ટના કાયદા દ્વારા આવા આક્ષેપ રૂપ નિર્દોષ ખૂનો દોષિત ગણાતા નથી. એવા ખૂની માણસોને જેલમાં રહેવું પડતું નથી કે કોર્ટ દ્વારા એને દણ્ડ ફરમાવાતો નથી.
કોઈ પણ કારણસર બીજાની ઉપર તદન જુઠા એવા ચારિત્રય–ભ્રષ્ટતાના, હરામખોરીના, છીનાળીના કે અનીતિખોર તરીકેના એવા આક્ષેપ થતા હોય છે કે જેના કારણે એ બિચારા માનવોને જીવવું ઝેર જેવું થઈ જતું હોય છે.