________________
૨૧૯
‘રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ” જમાનાવાદની બ્રેક વિનાની ક્રિસલર કાર
પવનંજયે અંજનાનું રૂપ પણ જોયું નથી! તે કાળમાં લગ્નાદિ તમામ વ્યવસ્થામાં મા-બાપ કરે તે અંકે સો ગણાતું. આજે તો મા–બાપને ખબર પણ હોતી નથી અને છોકરાઓ એમની મેળે સગપણદિનું કામ પતાવી નાંખે છે !!
આખી પ્રજા જાણે સામૂહિક આપઘાતના પળે ધસી રહી છે. પરંતુ સબૂર! જમાનાવાદની આ ખૂંખાર દોટ, બ્રેક વિનાની ક્રિસલર મોટર જેવી આપઘાત-કારક નીવડવાની છે. જમાનાવાદની મોટરમાં બેઠેલો માણસ હાથે કરીને પશ્ચિમના અનુકરણની અંધિયારી ખાઈમાં ઝંપલાવીને આપઘાત કરી રહ્યો છે!
હવે તો પ્રાચીન પવિત્ર સાંસ્કૃતિક મર્યાદાઓને પાછી લાવ્યા વગર આર્ય પ્રજાને કોઈ આરોવારો દેખાતો નથી.!
અંજનાની સખીઓનો વાર્તાલાપ
ભાવી પત્ની-અંજનાનું રૂપ જેવા ઉત્સુક બનેલો પવનંજય તે જ રીતે મિત્ર પ્રહસિતને સાથે લઈને અંજનાના મહેલે આવે છે. અંજના સાતમે માળે રહેલી છે. ત્યાં આવીને એક ગુપ્તચરની જેમ બે સંતાઈ રહે છે. અંજના એક કોડ ભરેલી કન્યા છે. એ જાણે કોઈ સોણલાંઓમાં રમી રહી છે. એનું અત્તર જાણે હસું હસું થઈ રહ્યું છે.
અંજનાની આસપાસ તેની સખીઓ બેઠેલી છે. તે વખતે વસંતતિલકા નામની સખી અંજનાને કહે છે : “અંજના ! તું કેવી ભાગ્યશાળી છે કે તને પવનંજય જેવો પતિ મળ્યો!” આ વાત સાંભળીને મિશ્રકા નામની બીજી સખી બોલી ઉઠે છે :
અરે! સખી! વિદ્યુ—ભ જેવા ઉત્તમ વરના બદલે બીજા વરની પ્રશંસા શા માટે કરે છે?”
ત્યારે વસતા તેને કહે છે : “અરે! ભોળી! વિઘટ્યભ ગમે તેવો હોય તો ય અલ્પ આયુષ્યવાળો છે. તેથી તે વર અંજના માટે યોગ્ય ન ગણાય.”
વળા મિશ્રકા કહે છે : “અરે! તું તો મંદબુદ્ધિવાળી લાગે છે. અમૃત થોડું હોય તો ય શ્રેષ્ઠ છે. વિષ ઘણું હોય તો ય નકામું છે.”
આર્યાવર્તની એક પવિત્ર માન્યતા છે કે કામ વિના બોલવું ન જોઈ એ તેમાં ય જેમ બને તેમ ઓછું જ બોલવું જોઈએ.
પણ આમ છતાં મિશ્રકા નામની બીજી સખીને મનમાં એમ હશે કે આ વિદ્યપ્રભ આ જ ભવમાં મોક્ષે જનારો હોવાથી અને સાધુકક્ષાનું ઉત્તમ જીવન જીવનારો હોવાથી તે જ શ્રેષ્ઠ છે. જોષીઓએ જેષ જોઈને એનું આયુષ્ય ભલે
