________________
‘રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સન્દેશ’
"
મીનળદેવી કહે છે : “ મંત્રીશ્વર ! મશ્કરી શું કામ કરો છો? ભૂલી જાવ એ વાત. એમણે તો મારો ત્યાગ કર્યો છે. હવે હું તો પ્રભુ-ભક્તિમાં મસ્ત છું. મને ખીજી કશી ખેવના નથી.”
२०७
મંત્રીશ્વર કહે છે : “મહારાણી! સાચી વાત કહું છું. મહારાજ, નર્તકી નમુંજલા ઉપર મોહિત થયેલા છે! આપના એ પતિદેવ નમુંજલા ખાતર ઝુરે છે. એમનું શરીર દિવસે દિવસે ક્ષીણ થતું જાય છે. આપ જ એમને એમાંથી બચાવી શકો એમ છો. હું નમુંજલાના વસ્ત્રાલંકારો લઈ આવ્યો છું. એ પહેરીને આપ મહારાજ પાસે મહેલે પધારજો. મહારાજ સાથે જરા પણ ખોલશો નહીં. મૌન જ રહેજો. અને પ્રસંગ મળતાં પ્રતીક તરીકે મહારાજના હાથની વીંટી લઈ લેજો.’
,,
મીનળદેવી સંમત થાય છે. એ પછી મંત્રીશ્વર મહારાજ કર્ણદેવ પાસે જાય છે.
મંત્રીશ્વર કહે છે : “મહારાજ ! આજે રાત્રે પ્રથમ પહોરે નમુંજલા આપના શયનખંડમાં પધારશે. પણ એક શરતે. તે વખતે ખંડમાં દીપશિખાઓ મુઝાઈ ગયેલી હોવી જોઈ શે. નર્તકીને ખોલાવવા કોઈ પ્રયત્ન ન કરશો.”
સંધ્યા થઇ. કણૈદેવ નમુંજલાની રાહ જુએ છે. શરત મુજબ દીપશિખાઓ મુઝાઈ ગઈ.
ઝાંઝરના ઝણકાર સાથે નમુંજલાના વસ્ત્રાભૂષણોમાં મીનળદેવી પ્રવેશે છે. રાજા તો મીનળને નમુંજલા જ સમજે છે. એ સમયે મહારાજ કર્ણદેવે માનસિક રીતે જે પાપ કર્યું અને એથી મીનળદેવીને જે ગર્ભ રહ્યો તે જ સિદ્ધરાજ જયસિંહ !
નમુંજલાના વેશમાં આવેલા મીનળદેવી ચાલ્યા ગયા. સાથે રાજાની મુદ્રિકા લેતાં ગયા. સવાર પડી. રાજાને ખૂબ આધાત લાગે છે. પોતાના પાપ બદલ ધોર પસ્તાવો થાય છે. રાજાએ મંત્રીને બોલાવ્યા.
રાજા કહે છે : “મંત્રીશ્વર ! મેં કેવું મહાપાપ કરી નાખ્યું. મારા માટે ચિતા તૈયાર કરવો. મારે મરી જવું છે. જે દિવસે હું દુરાચારી બનીશ તે દિવસે મારી પ્રજાનું શું થશે?” ત્યારે મંત્રી સાચી વાત જણાવીને રાજાને શાન્ત કરે છે. સંતાનોને સુધારવા મા-બાપો વ્યવસ્થિત અને
જો પ્રજાના જીવનની રહેણી કરણી અશુદ્ધ હરો તો તેનાથી ખાળકોના જીવનમાં કેવા કુસંસ્કારો પડશે એનો આજના માતાપિતાઓને કોઈ ખ્યાલ હશે ખરો? જો વડીલો જ પદ્ધતિસરનું જીવન જીવવા તૈયાર થઈ જાય તો તેમના સંતાનો પણ સુવ્યવસ્થિત બની જાય. વડીલો પોતાના વૈયક્તિક સુખો મેળવવા જતાં સંતાનોના જીવન બરબાદ કરી નાંખે તે જરાય ઉચિત ગણાય ખરું? સંતાનોને સદાચારી બનાવવા ખાતર પણ વડીલોએ માનસિક રીતે પણ સદાચારી થવું જોઈ એ.