________________
૧૯૬
પ્રવચન સાતમું
કાળમાં પુરુષવર્ગ વધુ નફફટ અને નિર્લજજ બન્યો હોય તે કાળમાં તો શીલ પાલન એ તો લોહચણ ચાવવાથી પણ વધુ કઠિન બની રહે છે.
નારીના રૂપમાં લવણિમા અને પુરુષના મનમાં વિકારોની ઝડપી ઉત્તેજના એ તો અનાદિકાળથી સામાન્યતઃ વિશેષ જ રહ્યા છે, અને તેથી જ સદાકાળ માટે નારીને રડ્યા (રક્ષણ કરવા લાયક) જ વિશેષત: માનવામાં આવી છે.
નારી તો ઝવેરાતોનું ઝવેરાત છે
જે નારીના શીલની પરિપૂર્ણ રક્ષા ન થાય તો કુશીલતા અને સ્વચ્છંદતાથી નારી જે કાંઈ લાભ ઉઠાવી લે તે બધા ય લાભ તેના શીલના નિકંદનને ગેરલાભોના ઢગલા નીચે કયાંય દટાઈ જાય તેટલા તુ અને નાચીઝ હોય છે.
જે નારી સ્વછંદતાના લાભોને જતા કરે તો “શીલ'ના ઉત્તમ બળથી તે એવી વીરપ્રસૂતા માતા બને કે જગત એની ઈર્ષ્યા કરે; એવી પતિવ્રતા પત્ની બને કે પરપુરુષનો વિચાર પણ તેને સ્વપ્નમાં ય ન અડે; એવી સહજ સિદ્ધિને પામીને જીવનનું અંશત: સાફલ્ય પ્રાપ્ત કરે. એ એવી આદર્શ સ્ત્રી બને કે જગત તેના દર્શને પોતાના અંતરના ય પાપ ધોઈ નાંખે.
આવા લાખો લાભો તેના શીલની રક્ષામાં પડેલા છે. માટે જ નારીને રહ્યા માનીને ઋષિઓએ કહ્યું. “ન સ્ત્રી સ્વાતીમતિ ”
ઝવેરાતોનું ય જે ઝવેરાત છે તે નારીને સ્વાતન્ય (શીલ સંબંધિત) આપી શકાય નહિ. મૂલ્યવાન ઝવેરાત તમે ચૌટે કે ચાર રસ્તે ખુલ્લું મૂકતા નથી, પરંતુ એને તો તમે અત્યંત મજબૂત તિજોરીના ખાનાના ખાનાના ય ખાનામાં મૂકો છો. ઝવેરાતને ગોંધી રાખો છો. છતાં “આ રીતે કાંઈ ઝવેરાતને ગોંધી રખાય ?” એવું કોઈ જ બોલતું નથી. કારણ જે ચીજ અત્યંત મૂલ્યવાન છે તેને ભર બજારમાં ખુલ્લી ન જ મુકાય. તો ઝવેરાતનું ય ઝવેરાતનારી એને પણ જગતના ચોગાનમાં કેમ મૂકી શકાય? નારીને જાહેરમાં કેમ લેવાય ?
જ્ઞાતિ, જાતિની વ્યવસ્થા શા માટે?
એક બાજુ શીલ-રક્ષાના લાખો લાભો છે; અને તે અંગેની કડકાઈ સ્વરૂપ કેટલાંક કહેવાતાં દુ:ખનાં ગેરલાભ પણ છે.
બીજી બાજુ સ્વછંદતાના કેટલાક કહેવાતા સુખી જીવનના લાભો પણ છે. પરન્તુ તેની સામે કુશીલતાના લાખો ગેરલાભો છે કે જેનાથી સત્વહીન અને અશાન્ત જીવનથી.માંડીને નિર્વીર્ય અને નિર્માઘ પુત્રોના માતૃત્વ સુધીના અહિતો પેદા થાય છે. આ અહિત સમગ્ર પ્રજામાં અંધાધુંધી ઊભી કરીને વ્યાપક બનતું જાય છે.