________________
પ્રવચન છઠ્ઠું
આવી વાતો કરનારા માણસોને આ પ્રસંગ લપડાકરૂપ છે. દરેક વાતમાં મૈત્રી, પ્રેમ અને કરુણાની વાતો આગળ કરીને આવા લોકો ‘ઝધડો’ નહિ કરવાની શિખામણ આપે છે!!
૧૬૦
હું કહું છું કે મૈત્રી અને કરુણાની વાતોનો સાચો અમલ તો સાચા સાધુઓ જ કરે છે. બટાકામાં રહેલા અનન્તા જીવોને અભયદાન આપનારા, મૈત્રીનો ઉપદેશ આપીને હજારો જીવોને વેર-ઝેરના સંકજામાંથી છોડાવનારા મુનિઓ મૈત્રીના સાચા ઉપાસક છે કે સંસ!રમાં રહીને રોજ હજારો જીવોની જાણે-અજાણે કતલ કરી નાંખનારા અને મોંઢેથી મૈત્રીની વાતો કરનારા આ સંસારી જનો? મૈત્રી કોની સાચી? સાચા ત્યાગી મુનિઓની કે આવા ગૃહસ્થોની ?
ધર્મ સાથે ચેડાં કરનારને ચલાવી લેવાય ?
સમ્રળા ધર્મતત્ત્વોને જીવાડનારી જે દયા છે, જે ‘શાસન' છે, અને જે સાવરોનુ ઉત્તમ ચારિત્ર સમગ્ર વિશ્વના સુખની ‘ધરી’ છે, એની સામે કોઈ ચેડાં કરે, એ શાસન અને ધર્મતત્ત્વની સામે કોઈ ગમે તેમ બોલે ત્યારે સાધુને પણ હૈયામાં પૂરી કરુણા સાથે આંખમાં લાલાશ લાવવી ય પડે, જીભમાં કડવાશ અને મુખ ઉપર રોષની રેખાઓ ખતાડવી પણ પડે, પણ તેવા સમયે મૈત્રીની વાતો હાસ્યાસ્પદ બની રહે છે.
યાદ રાખો કે જેમ અમૈત્રી ખોટી છે તેમ, ગમે તે અવસરે, ગમે તેવા માણસો” ની સાથે, મૈત્રીની વાતો કરવારૂપ અતિમૈત્રી પણ ખોટી છે.
વાલિ મુનિને કોઈ પણ જાતનો અંગત સ્વાર્થ ન હતો. એક માત્ર તારક તીર્થોનો નાશ ન થવા દેવાની શુદ્ધ બુદ્ધિ હતી. એ માટે જ તેમને રાવણને શિક્ષા કરવાનું આવશ્યક બની ગયું.
તુચ્છ સ્વાર્થ ખાતર ઝઘડનારા મૈત્રીનો ઉપદેશ આપે છે !!
હું તો માનું છું કે ધર્મશાસનની ઉપર જયારે જ્યારે આક્રમણો આવતાં જણાય ત્યારે ત્યારે શક્તિસંપન્નમુનિઓ જે આંખ લાલ ન કરે અને યથોચિત મુકાલબો ન કરે તો તેમને ખરેખર સાધુતા પચી જ ન કહેવાય.
શું ધર્મશાસન એ કાંઈ ખોડી બામણીનું ખેતર છે કે જેને જેમ ફાવે એમ એની સ થે વર્તી શકે અને ખોલી શકે? એવા સમયે એવા માણસો સાથે ન છૂટકે પણુ ઝધડો કરવો જ પડે તો તેવા ઝધડાથી વળી ડરવાનું કેવું?
શું વર્તમાન જગતમાં વકીલો, ન્યાયાધીશો અને ન્યાયાલયો ઊભા કરવામાં આવ્યા છે એ ઝધડાના જ પ્રતીક રૂપ નથી ? જો જગતમાં, તમારા કોઈના ધરોમાં