________________
૧૨૨
પ્રવચન ચોથું વાતોને ઊંચકીને ફેંકી દેવામાં વાર શી લાગે ? ચૂંટણી પ્રથાથી કેવળ ઝઘડાઓ
ધર્મસ્થાનોમાં પણ હવે તો બહુમતિના જોર પર ચૂંટણીઓ યોજાવા લાગી છે. ટ્રસ્ટોની અંદર પણ આ ચૂંટણી પ્રથાઓ પ્રવેશી ચૂકી. જોકે, મદ્રાસ અને મુંબઈની હાઈકોટોંએ તો તાજેતરમાં ચૂકાદો આપ્યો છે કે “ટ્રસ્ટોમાં ચૂંટણીપ્રથા દ્વારા ઝઘડા અને મારામારીઓ થાય છે માટે ધર્માદા ટ્રસ્ટોમાંથી આ પ્રથા કાઢી નાંખવી જોઈએ.”
હું પૂછું છું કે જે ધર્માદા ટ્રસ્ટમાં ચૂંટણીપ્રથાને કારણે થતાં ઝઘડાનું બ્રહ્મજ્ઞાન તમને થયું તો રાષ્ટ્રની અંદર પણ આ પ્રથાથી થયેલા અને થતાં ભયંકર નુકસાનોનો તમને ખ્યાલ આવતો નથી શું? પણ બહુમતી રાજ કરે છે જ કયાં?
વળી આજે તો ખરેખર બહુમતી રાજ કરે છે એમ શી રીતે કહી શકાય ?
સો ટકાની પ્રજામાંથી ૫૦ ટકા વર્ગ તો મતદાન જ કરતો નથી. બાકીના ૫૦ ટકામાં એક પક્ષને ૨૬ ટકા મત મળે અને બાકીના ૨૪ ટકા બીજા બધા પક્ષોમાં વહેચાઈ જાય, તો ૨૬ ટકા મત મેળવી જનારો પક્ષ ૧૦૦ ટકાની પ્રજા ઉપર રાજ કરવા લાગે છે. આ ૨૬ ટકામાં પણ લાંચ, ધાકધમકી, જ્ઞાતિ આદિની લાગવાના લગભગ ૨૦ ટકા મતો હોય છે.
વળી પક્ષનો હીપ અને મહાસત્તામાં વપરાતી “વીટો'–એ શું બહુમતીના તત્વો છે?
આમ બહુમતીના જુઠ્ઠા આંચળા હેઠળ સંતશાહીન અને સજજનરશાહીને નાશ કરાઈ રહ્યો છે.
રણું છોડીને મુનિ બનો
આર્યદેશમાં ડગલે ને પગલે સાધુપણાના આદર્શોની જ વાતો થતી હતી. આ બાબત હું તમને જણાવી ગયો છું. એની પુષ્ટિમાં એક બીજી વાત કરું. “રણછોડ” શબ્દ જૈનેતર વર્ગમાં સુપ્રસિદ્ધ છે. એનો અર્થ અપેક્ષાએ એમ કરી શકાય કે રણમાં પ્રવેશ થયા પછી તો સંસાર છોડો.
“એકાવન વર્ષની ઉંમર થાય એટલે માણસ વનમાં (=રણમાં) પ્રવેશે છે. અને અઠ્ઠાવન થાય એટલે “વન'નો છેડો આવી ગયો. છેવટમાં છેવટ અઠ્ઠાવન વર્ષે તો માણસે સંસાર છોડી જ દેવો જોઈએ. જે સંસારમાં કૌટુંબિક રીતે પણ સુખપૂર્વક
